سرمایه گذاری خطر پذیر ( venture capital ) یکی از روش های سرمایه گذاری است که دارای ریسک بسیار زیاد و به همان نسبت میتواند سود آوری قابل توجهی داشته باشد .
سرمایه گذاری خطرپذیر که در سهام کسب و کار های نوپا و یا شرکت های دانش بینان کوچک و متوسط سرمایه گذاری میکند با سرمایه گذاری شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری بورسی که بر روی طیف گسترده ایی از اوراق بهادار و ابزار های مالی سرمایه گذاری میکنند و سود آوری آنان ناشی از نوسانات بازار سرمایه است ، متفاوت است.
در سرمایه گذاری خطرپذیر میزان سودآوری سرمایه بستگی به رشد سریع و چشمگیر کسب و کار دارد ، اگر کسب و کار موفق گردد سرمایه گذاری نیز موفق خواهد بود بنابراین مشاوره و هدایت سرمایه گذار خطر پذیر در رشد و توسعه کسب وکار نقش بسزائی دارد.
به همین خاطر سرمایه گذار خطر پذیر در ارکان مدیریتی و کنترل کسب و کار ابزار های مختلفی را به کار میگیرد تا به نوعی سرمایه گذاری خود را مدیریت کند.
هرچند در بازار فرابورس ایران صندوق های خطر پذیر به رسمیت شناخته شده اند اما همچنان قوانین ما دراین خصوص قواعد خاصی را تبین نکرده اند ازهیمن رو قراردادهای سرمایه گذاری خطر پذیر دارای پیچیدگی های بسیار و مقررات بسیار خاصی است که سرمایه گذار و سرمایه پذیر براساس آن توافق میکنند.
ترکیب هیات مدیره ، حقوق سهام ممتاز، سهم تشویقی ، حق تقدم در سرمایه گذاری های آتی و خروج سرمایه گذار، کنترل بر خی تصمیم گیری ها و حساب های مالی شرکت و غیره از جمله مسائلی است که در قرارداد های سرمایه گذاری مورد مذاکره قرار میگیرد.
معمولا افق سرمایه گذاری در این نوع از سرمایه گذاری ها به مراتب بلند مدت تر از سرمایه گذاری های دیگر است به همین دلیل تعیین تکلیف راجع بساری از مسائل در طول مشارکت از اهمیت بالائی برخوردار است.
برای بساری از کارآفرینان سوال پیش می اید که چرا باید برای اعطا سهام راجع به اینچنین حقوقی در قراراد صحبت کرد و امتیازات بسیاری را به سرمایه گذار اعطا نمود . دلیل اصلی آن است که سود آوری این نوع سرمایه گذاری در رشد چشمگیر کسب و کار است و این رشد در گرو تجربه ، مهارت و اطمینان از کارآفرینان در اجرای موفقیت آمیز کسب و کار است هرچقدر ریسک تیم کار افرین پایین تر باشد، شرایط قراردادی متعادل تر میشود اما اگر تیم کارآفرین تجربه مدیریتی و اجرائی چندانی نداشته باشد ، ابزار های کنترلی سرمایه گذار در کسب و کار گسترش می یابد.
در ایران اشخاص زیادی به صورت انفرادی یا گروهی و حتی در قالب اشخاص حقوقی در حوزه سرمایه گذاری خطر پذیر فعالیت دارند اما آمار دقیقی از این نوع سرمایه گذاری وجود ندارد.
هر چند سرمایه گذاری خطرپذیر غالبا در سهام صورت میگیرد اما مدل های قراردادی در خصوص ورود و خروج سرمایه متفاوت است بنابراین اتکا به تیپ های قراردادی نمی تواند روابط طرفینی را بدرستی تبیین و سرمایه های سرمایه گذار را تضمین نماید. از هیمن رو بسیاری از سرمایه گذاران خطر پذیر با مشاروان مالی و حقوقی در این حوزه ارتباط داشته و زنجیره مناسبی در حال شکل گیری است .
