سهام ممتاز و عادی در شرکت های تجاری
اگر شما هم پای قرارداد های سرمایه گذاری رفته باشید حتما با سهام ممتاز و امتیازات تعجب برانگیز آن مواجه شده اید !
و شاید این سوال پیش آمده باشد که این امتیازات تا چه میزان معتبر و مشروع است !?
حقوق متکی بر چارچوب قوانین و اصولی است تمام مسایل را میبایست مبتنی بر این اصول و قوانین تنظیم نمود در غیر این صورت دارای اعتبار نخواهد بود.
مساله ایی که همواره در قرارداد های سرمایه گذاری محل مناقشه است در نظر گرفتن امتیازات خاص که برای برخی از سهام شرکت است که به سهام ممتاز شناخته میشوند.
علیرغم اینکه سهام ممتاز در قانون تجارت بارها تکرار شده اما تعریف دقیقی از آن به عمل نیامده است.
تبصره 2 ماده 24 قانون تجارت چنین بیان داشته در صورتی که برای بعضی از سهام شرکت با رعایت مقررات این قانون مزایایی قائل شوند این گونه سهام سهام ممتاز نامیده میشود.
ماده 42 قانون تجارت بیان داشته که هر شرکت سهامی میتواند به موجب اساسنامه و هم چنین تا موقعی که شرکت منحل نشده است طبق تصویب مجمع عمومی‌فوق‌العاده صاحبان سهام سهام ممتاز ترتیب دهد. امتیازات این گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد. هر گونه تغییر در‌امتیازات وابسته به سهام ممتاز باید به تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام‌گیرد.
هرچند در این قانون امتیازات سهام ممتاز را محدود نکرده اما چند نکته کلیدی را اشاره داشته است:
اولا سهام ممتاز تنها در شرکت سهامی خاص تعریف شده است .
دوما هر سهمی که دارای امتیازات خاصی نسبت به سهام عادی باشد ممتاز تلقی میگردد.
سوما امتیازات این سهام باید در اساسنامه تصریح گردد.
چهارما امتیازات سهام ممتاز میبایست در چارچوب قانون تعیین شود.
امتیازات سهام ممتاز چیست?
آنچه از قانون تجارت برداشت می شود امتیازات سهم ممتاز میبایست مبتنی بر قانون باشد درغیر اینصورت معتبر نیست .
بنابراین پیش ازینکه امتیازات سهم ممتاز را برشماریم میبایست ویژگی های سهام در شرکت را برشماریم:
سهم میزان مالکیت دارند آن در شرکت را معین میکند ، دارنده سهم در دارایی های شرکت سهیم است ، در سود و زیان شرکت شریک است ، در شرکت دارای حق رای میباشد .
اما تصمیم گیری های عمده شرکت در مجامع عمومی شرکت صورت میگیرد که نحوه تشکیل آن و حد نصاب آن در تشکیل و تصمیم گیری را قانون تعیین نموده است که نمیتوان برخلاف آن عمل کرد.
بنابراین سهم ممتاز میتواند در خصوص ویژگی هایی که هر سهم در شرکت دارد امتیازاتی اخذ کند .
مثلا اگر سهم ممتاز در دارایی شرکت سهیم است میتوان برای آن اولویت در تصفیه را درنظر گرفت یا در خصوص سود و زیان مزایایی برای آن درنظر گرفت یا حق رای چند برابر در مجامع تعیین نمود .
اما اینکه تصمیات شرکت را در حالیکه سهم ممتاز در اقلیت محض است منوط به اراده دارنده آن نماییم!?
در شرکت های سهامی همواره دموکراسی برقراراست و اکثریت بر اقلیت برتری دارند و اگر اقلیت بر اکثریت برتری داشته باشند با ماهیت شرکت های سهامی در تعارض است بنابراین چنین امتیازاتی بدلیل مخالف بودن با ذات شرکت های سهامی باطل و بلا اثر بنظر می رسد .
پیشنهاد میشود سرمایه گذارانی که با آورده نقدی خود سهم کمی در شرکت تملک می نمایند اما تمایل به کنترل کامل بر شرکت دارند سراغ شرکت سهامی نروند، در سایر شرکت های تجاری میتوان تصمیمات را منوط به توافق کلیه شرکا نمود اما اتخاذ تصمیم در شرکت های سهامی همواره در اختیار اکثریت است و اقلیت میبایست تابع اکثریت باشند .
در مقاله ذیل شرح دقیق سهام عادی و ممتاز بیان شده که پیشهاد میشود مطالعه نمایید.
