صنایع خلاق ، مسیری جدید در حوزه کسب و کار های خدماتی، فرهنگی و هنری
در دو دهه اخیر با طیف جدیدی از صنایع و فناوری های نرم مواجه هستیم که در ذیل عنوان کلی «صنایع خلاق» نامگذاری شده اند.
بر این اساس، صنایع خلاق، به چرخه هایی از خلق، تولید و توزیع کالاها و خدمات اطلاق می شود
که خلاقیت و سرمایه فکری را به عنوان ماده خام به کار میگیرد.
به عبارت دیگر صنایع خلاق متشکل از مجموعه ای از فعالیت های دانش بنیان هستند
که دانش به معنای موسع از جمله دانش ضمنی و فناوری های مبتنی بر حوزه هنر و فرهنگ
و نه محدود به آن را در خدمت تولید ارزش افزوده اقتصادی قرار می دهند و بنابراین،
واجد پتانسیل درآمدزایی از تجارت و نیز مشمول حمایت حقوق مالکیت فکری هستند.
طبق تعریف آنکتاد، صنایع خلاق به چهار دسته:
- میراث فرهنگی،
- محصولات هنری،
- محصولات رسانه ای
- و محصولات مبتنی بر آفرینش های کارکردی، تقسیم میشوند.
همانطور که از تعریف فوق مشخص است یکی از نزدیک ترین صنایع به مفهوم اقتصاد مقاومتی، از میان صنایع متعدد و متنوع پیشروی کشور برای برنامهریزی، سیاستگذاری و سرمایه گذاری، “صنایع خلاق” است.
همانطور که در تعریف این صنایع مشخص شد، این صنایع مبتنی بر فعالیت های دانش بنیان و برآمده از فناوری های سخت و نرم، متکی بر دانش صریح و نیز ضمنی شکل میگیرند و فناوری در این صنعت به تولید انبوه محصولات، نوآور شدن و بهره ور شدن آن کمک مینماید.
صنعت فرهنگی و صنایع خلاق نیازمند صادرات و عرضه جهانی است.
بخشی از صنایع خلاق یک کشور به ویژه کشورهایی با جمعیت های کم و متوسط در سطح جهان، صرفاً با صادرات، اقتصادی میشود و این خود ناظر به برونگرا بودن این صنعت است.
شرکت خلاق چیست؟
در اسفندماه 1396 معاون علمی ریاست جمهوری آیین نامه ای تحت عنوان « آیین نامه اجرایی برنامه توسعه زیست بوم شرکت های خلاق » تصویب نمود که منجر به ایجاد یک فرهنگ جدید در زیست بوم نوآوری کشور گردید.
سال ها بود که با مفهوم شرکت های دانش بنیان آشنا شده بودیم اما شرکت های دانش بنیان عموماً به آن دسته از فعالیت های فناورانه اطلاق می گردید که در حوزه صنایع تولیدی ، نرم افزاری و سخت افزاری اقدام به ایجاد یک محصول ابتکاری می نمایند
اما همواره جای خالی حمایت از کسب و کار های داده محور و یا فرهنگی و هنری خالی بود تا اینکه مصوبه فوق جهت اجرا ابلاغ شد .
شرکت های خلاق در واقع شرکت های تجاری یا موسساتی هستند که مطابق قانون تجارت تاسیس شده اند و فعالیت اصلی آن ها در حوزه صنایع خلاق بوده و یا اینکه دارای یک محصول عرضه شده یا قابل عرضه در حوزه صنایع خلاق هستند .
در آیین نامه اولیه 9 شاخه اصلی برای صنایع خلاق تعریف شده است که این شاخه ها توسط کارگروه شرکت های خلاق همواره درحال بروز رسانی بوده و درحال حاضر 28 حوزه را تحت حمایت خود قرارداده است.
برخی از حوزه های تحت حمایت صنایع خلاق شامل طراحی ساختمان و معماری، بازی سازی ، انیمیشین ، صنایع فرهنگی ، مشاوره کسب و کار است .
شرایط تحت حمایت قرار گرفتن صنایع خلاق چیست؟
اگر میخواهید شرکت شما خلاق محسوب شود یا جز صنایع خلاق تحت حمایت قانون باشید باید شرایط ذیل را داشته باشید:
1- دارا بودن یکی از شخصیت‌های حقوقی قابل ثبت در نظام قانونی کشور
2- خصوصی بودن شرکت
3- دانش‌بنیان نبودن محصول/خدمت
4- حوزه محصول/خدمت مرتبط با حوزه های خلاق مذکور در آیین نامه باشد
5-محصول/ خدمت می بایست تولید/ارائه شده باشد. (صرف ارائه طرح قابل پذیرش نمی باشد)
6- نوآورانه بودن محصول/خدمت به این معنی که نسبت به فعالیت‌های مشابه در سطح کشور دارای سطح تمایز باشد.
7- دارا بودن ظرفیت مربوط به اثربخشی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگ
از صنایع خلاق چه نوع حمایت هایی انجام می گیرد؟
در حال حاضر خدمات و حمایت های ارائه شده به شرکت های خلاق به طور کلی برخورداری از
تسهیلات های صندوق های نوآوری شکوفائی و معاونت علمی، معرفی به مراکز نواوری و خدمات فضای کار ،
امکان استقرار در اماکن مسکونی ، تسهیلات نظام وظیفه، دریافت خدمات مشاوره و غیره است
اما از معافیت مالیاتی و برخی از حمایت های مشمول شرکت های دانش بنیان برخودار نیستند.
برای اطلاع از حمایت های شرکت های خلاق کلیک کنید.
از کجا شروع کنیم ؟
ابتدا همانطور که گفته شد باید شرایط یک شرکت خلاق را داشته باشید اما مهمتر از همه نحوه معرفی شما به کارگروه شرکت های خلاق است .
طبق ایین نامه مبادی معرفی شرکت های خلاق به کارگروه تعیین شده که شامل مراکز نوآوری، شتابدهنده ها ،
صندوق های پژوهش و فناوری هستند اما اگر کارگروه نیز شرکت های خلاق را شناسایی نماید
امکان احراز خلاق بودن شرکت ها را دارد اما مسیر خلاق شدن از طریق مبادی معرفی راحت تر خواهد بود
البته برخی از حوزه ها مانند بازی سازی صرفاٌ از طریق مبادی معرفی درخواستشان بررسی می شود.
برای درخواست خلاق شدن و مشمول حمایت شدن صنایع خلاق باید فرم های آن را تکمیل و مسیر ثبت درخواست را در سامانه زیست بوم صنایع خلاق دنبال کنید.
دانش بنیان نوع 3 چیست؟
طی مصوبه ای تحت عنوان معیارهای ارزیابی شرکتها و موسسات دانش بنیان نوع 3 که در بهمن 1399 به صورت آزمایشی و برای دو سال تصویب شد برخی از صنایع خلاق را تحت شمول قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان قرار میدهد. این گروه ها شامل :
الف- شرکتهایی که محل اصلی فعالیت آنها در مناطق کمتر برخوردار است
ب-شرکتهای نقش آفرین در حل مسایل راهبردی یا اساسی کشور
ج- شرکتهایی که محل اصلی فعالیت آنها پارکها و مراکز رشد علم و فناوری است
د- شرکتهای فعال در حوزه صنایع فرهنگی، خالق، نوآفرین و علوم انسانی و اجتماعی
