بلاکچین و حقوق – 1
ساده ترین کاربرد فناوری بلاکچین در جامعه
برای شروع بحث بلاکچین و حقوق باید از اینجا شروع کنیم که ازگذشته تا به امروز بشر برای راحت تر کردن تعاملات اجتماعی خود فارغ از وسایل ارتباطی و نوآوری هایی که در هر حوزه از زندگی داشته است، نیازمند این بوده که دستاوردهایش را درجامعه به ثبت برساند . همچنین سایر افراد جامعه را به این سو هدایت کند که این دستاورد ها را به رسمیت بشناسند.
واژه ی دستاورد لزوما نباید به معنای داشتن یک اختراع یا چیزی شبیه به آن تلقی شود(که البته در وهله ی بعد قطعا این موارد را نیز دربرمی گیرد) بلکه افراد نیاز به ثبت خویشتن را نیز در دستور کار خود داشتند!و با نام گذاری بر روی فرزندان خود سعی در ثبت و ماندگاری خود و دستاورد هایشان داشتند. به مرور این موارد با جزئیات بیشتری پیش رفت. افراد نام و نام خانوادگی ثبت شده در دفاتر نهاد های دولتی پیدا کردند . به تبع سعی در ثبت خود و دستاوردهایشان ذیل این نام داشتند.
تحول جامعه ی بشری به این سمت وسو رفته بود که تمرکز گرایی در حوزه ی مدیریت جامعه بهترین راهکار و کارآمد ترین آن هاست. لذا شما برای ثبت هرچیزی از نام و نام خانوادگی گرفته تا اسناد و اموال نیاز به یک تمرکز به رسمیت شناخته شده داشتید. مثلا فردی که وقتی می گوید فلان مکان متعلق به فلان فرد است، دیگر کسی نتواند حرفی روی حرفش بزند.
اما نکته اینجاست که تعدد انسان ها منجر به بی اعتمادی به یکدیگر شدو باعث ایجاد نهاد ها و سازمان های عریض و طویل ذیل دولت شد. اما کار از جایی سخت شد که اعتماد مردم به این نهاد ها نیز کمرنگ شد و یا به دلیل وجود فرآیند های بروکراتیک طولانی استفاده از این نهاد ها با دشواری مواجه شد و زمان بسیاری را از مردم گرفت. مردمی که در عصر حاضر همیشه با کمبود وقت مواجه اند!
از این رو تکنولوژی و فناوری که پای ثابت رفع مشکلات بشر در دهه های اخیر بوده است، به دلیل پویا بودن و کارآمدی ابزار هایی که در اختیار داشت ، برای این مشکل نیز راه حلی ارائه کرد! روشی مکانیزه برای تولید اعتماد بدون وجود نهاد هایی که این رابطه ها را برقرار کنند! این همان ساده ترین کاربرد فناوری بلاکچین است.اطلاعات در این فناوری توسط تمامی بازیگران شبکه صحت سنجی ، ثبت و نگه داری میشود.حال برای فهم دقیق تر موضوع به بررسی جزئی تر این فناوری خواهیم پرداخت.
بلاکچین
بلاکچین یک فناوری غیرمتمرکز است . از طریق ثبت اطلاعات در یک دفتر کل توزیع شده مبادلات و تعاملات را در بستر خود امکان پذیر میکند. دلیل نام گذاری این فناوری هم به عملکرد آن باز میگردد . اطلاعات و مبادلات و تراکنش ها در قالب بلوک هایی که به همدیگر همانند یک زنجیر پیوسته اند ، متصل می شود.
در بلاک چین امری به نام دفتر کل داریم . دفتر کل به نوعی محل ثبت اطلاعات یاد شده است . این دفتر کل به نوعی یک دیتابیس است که ما امکان ثبت اطلاعات مختلف با اشخاص را روی آن داریم . با ثبت این اطلاعات دسترسی آتی به این اطلاعات مادامی که شبکه پابرجاست وجود دارد.
مالکیت اموال مختلف ، سهام ، حق اختراع ، علامت تجاری ، قرارداد ها ، ثبت ازدواج ، انتخابات و سوابق پزشکی و مسائلی از این دست امکان ثبت در بستر بلاکچین را دارد. ( در آینده در مطالب بعدی بعضی از این موارد را بیشتر باز خواهیم کرد)
این دفتر کل که در بالا به آن اشاره کردیم توزیع شده است. توزیع شده به این معناست که امکان دسترسی به اطلاعات میان تمامی کاربران شبکه ی مذکور توزیع شده است. به بیان دیگر فناوری بلاکچین یک فناوری غیر متمرکز است و مدیریت و کنترل آن به صورت انحصاری نیست و همه ی کاربران دسترسی یکسانی به اطلاعات روی این بستر دارند. همین غیر متمرکز بودن و دسترسی یکسان باعث استفاده ی یکسان از اطلاعات خواهد شد و همین امر مدیریت انحصاری این فضا را از بین میبرد.
نکته ی قابل تامل این است که هر بلاکچین قواعد و راهنمایی هایی برای اداره ی خود داردکه این قواعد را در اصطلاح پروتکل می نامند. این پروتکل ها را که قوانین و قواعد یک بلاکچین و استفاده از آن هستند میتوان با اساسنامه ی شرکت ها مقایسه کرد. استقاده کنندگان از بلاکچین با شروع استفاده از این بستر و شبکه به نوعی موافقت خود را به صورت عملی با قواعد و پروتکل های بلاکچین اعلام کرده اند و مسئولیت های ناشی از عدم آگاهی کافی در استفاده از این بستر به عهده ی خود کاربر خواهد بود.
یکی از کاربرد هایی که در بالا اشاره کردیم بحث انتخابات بود. انتخابات به معنای عام آن برای انتخاب اشخاص صلاحیت دار در مقام های مختلف ، یا به رای گذاشتن تصویب یا عدم تصویب یک قانون. حال با توجه به فناوری بلاکچین که یک ماهیت غیرمتمرکز دارد این بستر بسیار بیشتر از گذشته فراهم است که با هدف تامین و تضمین حقوق افراد، قانون گذاری مستقیم و بدون واسطه توسط این شبکه انجام گیرد و احتمال هرگونه دستکاری را به صفر برساند. این روند در بسیاری از کشور ها آغاز شده و کد های بلاکچین توانایی شکل دهی قوانین جدید را دارند. این فرآیند در این بستر به دموکراتیک ترین شکل ممکن پیش خواهد رفت.
نکته ای که این جا حائز اهمیت است بحث قانون گذاری خود این فناوری مهم و کاربردی است! تعدادی از کشور ها اقدام به قانونمند کردن این بستر و مسائل ماهوی رخ داده در این فضا کردند. اما نکته اینجاست که عدم وجود قانون و خلا های قانونی برا یچنین پدیده ای به معنای غیر قانونی بودن آن نیست!
نکته ی پایانی
در ادامه ی این مطلب بحث های حقوقی و قانونی این فناوری را بیشتر پیش خواهیم برد. هرکجا نیز که نیاز باشد اشاره مختصری به مباحث فنی خواهیم کرد! باشد که از فناوری های نوین به طور قانونمند استفاده کنیم.
