چک های صیادی جدید که نیاز به ثبت در سامانه دارند از سال 1399 وارد بازار شدند . این چک ها زمانی دارای اعتبار قانونی به عنوان چک هستند که در سامانه چکاوک ثبت شده باشند. در غیراینصورت به عنوان یک سند تعهد عادی تلقی شده و هیچ یک از ویژگی های چک های بانکی را ندارد.
به همین دلیل برخی دارندگان برگه چک های صیادی که صادر کنندگان آن از ثبت انها در سامانه امتناع کرده اند اقدام به طرح دعوای الزام به ثبت چک در سامانه چکاوک را در محاکم حقوقی طرح مینمودند.
محاکم قضائی نسبت به چنین دعوایی واکنش متفاوتی داشتند. برخی چنین دعوایی را وارد نمیدانستند و برخی دیگر حکم صادر می کردند.
تا اینکه این اختلاف در هیات عمومی دیوان عالی کشور مطرح شد و بالاخره دیوان عالی کشور طرح چنین دعوای را فاقد اعتبار دانست که در ادامه به مفاد این رای اشاره خواهد شد.
خلاصه نظر دادستان کل کشور
هدف قانون گذار از مقررات جدید در اصلاحات قانون صدور چک در سال ۱۳۹۷ و ۱۴۰۰، سامان دهی و انتظام وضعیت اقتصادی بازار جامعه و اعتبار بخشی به صدور چک به عنوان معضلی در نظام بانکی و قضایی کشور بوده و با توجه به این مقررات افراد جامعه باید بدانند که اعتبار چک به ثبت در سامانه بانکی خواهد بود و فقط در این صورت است که قانون گذار از آن به عنوان چک حمایت می نماید و نباید با گشودن راهی دیگر این نظام را خدشه دار نمود و روزنه ای برای به چالش کشیدن نظام مقرر شده باز نمود.
بنابراین و با توجه به مراتب فوق، در صورتی که چک در زمان صدور در سامانه ثبت نشده باشد به صراحت تبصره ۱ ماده ۲۱ اصلاحی قانون صدور چک با لحاظ ماده ۳۱۹ قانون تجارت و تبصره آن، مقررات تجاری قانون تجارت و قانون صدور چک در مورد چنین سندی جاری نخواهد بود و فقط به عنوان سند طلب مدنی مطابق عمومات قابل استناد خواهد بود و موجبی برای الزام صادرکننده به ثبت چک در سامانه صیاد وجود ندارد و بر این اساس رأی شعبه سی و دوّم دادگاه تجدیدنظر استان تهران را مطابق با قانون و قابل تأیید می دانم.
متن رای دیوان عالی کشور
رأی وحدت رویه شماره ۸۷۰ ـ۱۴۰۴/۰۷/۲۲ هیأت عمومی دیوان عالی کشور
مستفاد از تبصره یک اصلاحی مورخ ۱۴۰۰/۱/۲۹ الحاقی به ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک، درج عبارت «صدور و پشت نویسی چک بدون درج در سامانه صیاد فاقد اعتبار است» در برگه چک های صادره از دسته چک هایی که پس از پایان اسفند ۱۳۹۹ ارائه می شوند، الزامی بوده و تسویه آنها منوط به ثبت در «سامانه چکاوک» بر اساس مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه مذکور است و چنانچه در زمان صدور، مالکیت آن در سامانه ثبت نشده باشد، از شمول مقررات قانون چک خارج است.
بنابراین اگر دارنده برگه چک، علی رغم درج این عبارت در چک، بدون ثبت در سامانه آن را پذیرفته باشد، به ضرر خود اقدام نموده و از مزایای قانونی چک محروم کرده است. در نتیجه، دعوای وی مبنی بر الزام صادرکننده به ثبت چک در سامانه، قابلیت استماع ندارد. بنا به مراتب، رأی شعبه سی و دوم دادگاه تجدیدنظر استان تهران تا حدی که با این نظر انطباق دارد با اکثریت آراء اعضای هیأت عمومی صحیح و قانونی تشخیص داده می شود. این رأی طبق ماده ۴۷۱ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور، دادگاه ها و سایر مراجع اعم از قضایی و غیر آن لازم الاتباع است.
جمع بندی
با توجه به رای فوق، دیگر برگه چک بدون ثبت در سامانه چکاوک اعتبار چک را ندارد . این بدان معناست که برگشت خوردن چک معنا ندارد و در صورت صدور گواهی بانک صرفاً دلیل آن عدم ثبت در سامانه درج خواهد شد و حساب های بانکی صادر کننده به میزان مبلغ چک مسدود نخواهد شد.
امکان درخواست تامین خواسته بدون خسارت احتمالی وجود ندارد. همچنین دیگر نمیتوان مستقیماً از اجرای احکام دادگستری درخواست اجرای ان را نمود.
اما همچنان امکان مطالبه وجه سند به عنوان سند عادی امکان پذیراست.
برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید
