قرارداد وکالت
هر شخصی که قصد دارد انجام هر عمل حقوقی را به شخص دیگری بسپارد تا شخص مذکور اقدام به انجام عملیات حقوقی اعم از خرید، فروش، اجاره، صلح دارایی ها به نام و به حساب شما به عمل آورد نیاز به قرارداد وکالت دارد.
قرارداد وکالت یا وکالت نامه کاربرد بسیاری دارد اما انواع متعددی دارد که باید به آن توجه نمود. بنابر این در این مقاله به بررسی نکات مهم قرارداد وکالت و انواع آن می پردازیم.
نکات مهم قرارداد وکالت
قرارداد وکالت همانطور که بیان شد برای انجام یک عمل حقوقی از سوی یک شخص حقیقی یا حقوقی به شخص حقیقی یا حقوقی دیگر اعطا می شود.
1-عمل وکیل از سوی موکل میتواند رایگان و بدون اجرت باشد و یا اینکه بابت عمل خود مطالبه حق الزحمه یا حق الوکاله نماید.
2-وکیل از جانب موکل اقدام به انعقاد قرارداد یا ایجاد تعهد می نماید بنابراین هر سندی که وکیل از جانب موکل امضا نماید حقوق و تعهدات به نام و به حساب موکل منظور می شود و وکیل تعهدی در اجرای قرارداد یا تعهد نخواهد داشت.
3- اعطای وکالت به شخص ثالث مانع از اجرای عمل حقوقی توسط موکل نخواهد شد . به طور مثال اگر موکل وکالت فروش آپارتمان خود را به وکیل دهد خود نیز همزمان می تواند اقدام به فروش آپارتمان نماید و اعطای وکالت مانع از فروش توسط موکل نیست.
4- موکل میتواند یک یا چند نفر را به عنوان وکیل خود معرفی نماید و تعیین نماید که وکلای متعدد میتوانند مستقلاً عمل کنند یا یا نظر یکدیگر باید اقدام نماید. موکل میتواند همزمان به چند نفر مستقلاً وکالت نامه اعطا نماید.
5-وکالت نامه میتواند دارای مدت بوده یا اینکه بدون محدودیت زمانی باشد.
6-وکالت عقدی جایز است یعنی این که به طور کلی وکیل را می توان در هر زمان عزل نمود و وکیل نیز می تواند در هر زمان استعفا دهد مگر اینکه شرط خلاف شده باشد.
7-وکیل صرفا در حدود اختیارات ارائه شده میتواند اقدام نماید و خارج از حدود اختیارات حق اقدام ندارد . بنابراین در هنگام تنظیم متن وکالت نامه باید دقت کافی شود و از نظر وکیل استفاده گردد.
8-وکالت نامه با فوت وکیل یا موکل از درجه اعتبار ساقط می شود.
9-میتوان وکالت را به نحوی تنظیم نمود که وکیل اختیارات خود را به شخص دیگر از طریق توکیل یا تفویض منتقل نماید و یا اینکه از انجام اینکه منع شود.
10- وکالت میتواند رسمی یا عادی، کاری یا خرید و فروش برای برای امور قضایی و دادگستری باشد که در ادامه به انواع آن خواهیم پرداخت.
عقد وکالت رسمی و عادی
کلیه عقودی که در دفاتر اسناد رسمی و توسط سردفتر تایید و مهر و امضا گردد به عنوان سند رسمی تلقی می گردد. بنابر این برای اینکه وکالت نامه اعتبار سند رسمی را داشته باشد باید حتما به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایید.
در مقابل هر سندی که خارج از دفاتر اسناد رسمی و توسط اشخاص عادی صادر شود سند عادی تلقی میگردد.
تفاوت اصلی سند عادی و رسمی در اعتبار سند نیست زیرا هر دو سند معتبر هستند اما در صورتی که نیاز به اقدام یا عمل قانونی در خصوص اموال یا اموری با دستگاه های اجرایی، قضایی یا ثبتی داریم قطعا این دستگاه ها از شما سند رسمی مطالبه می نمایند.
علت آن است که اولاً در خصوص سند رسمی امکان جعل بسیار پایین است و یا ادعا یا انکار امضای ذیل سند غیر ممکن است. دوماً در خصوص اموالی که دارای سند رسمی است هرگونه عمل حقوقی مستلزم وجود وکالت رسمی از سوی وکیل است.
چگونه اعتبار یک وکالت رسمی را بسنجیم؟
برای اطمینان از اعتبار یک وکالت رسمی کافیست نسبت به استعلام آن در سامانه ثبت من اقدام نمایید. برای این کار دو روش وجود دارد:
- کد نمایش داده شده در گوشه سمت چپ سند وکالت را اسکن نموده و وارد سامانه شوید.
- وارد سامانه ثبت من شده و کد تصدیق و پیگیری وکالت نامه را وارد نمایید.
با استعلام سند، اعتبار آن توسط اداره ثبت اسناد و املاک صحبت سنجی شده و مفاد ان نیز جهت بررسی و تطبیق با نسخه فیزیکی قابل دریافت است.
وکالت کاری یا اداری
معمولا برای پیگیری امور اداری بدون آنکه موضوع اقدام مربوط به خرید و فروش ، انتقال مالکیت یا منافع باشد و صرفاً ثبت درخواست، اخذ مدرک یا ارائه آن به یک نهاد یا مرجع رسمی و دولتی بوده یا حتی اقداماتی مانند افتتاح حساب ، ثبت شرکت، ثبت صورتجلسات، اعتراض به ارا کمیسیون ها میتواند مشمول موضوع یک وکالت کاری باشد.
در هنگام اعطای وکالت کاری یا اداری باید توجه نمود که اولاً برای چه دستگاه ، اداره یا نهادی نیاز به مراجعه می باشد و دوماً چه اموری را باید وکیل به وکالت از موکل به عمل آورد تا حدود اختیارات متناسب با آن تنظیم و درج شود.
وکالت نقل و انتقال خودرو یا موتور سیکلت
یکی از پرکاربرد ترین انواع وکالت وکالت وسایل نقلیه است . در هنگام معامله وسایل نقلیه نیاز به تنظیم برگ سبز صادره از سوی اداره راهنمایی و رانندگی و صدور پلاک جدید برای وسایل نقلیه است . بنابراین شخص خریدار باید علاوه بر دست داشتن اسناد و مدارک وسایل نقلیه باید یا همراه فروشنده حاضر شده یا باید وکالت نامه معتبر در اختیار داشته باشد.
در هنگام تنظیم وکالت وسایل نقلیه اولا باید به مشخصات مندرج در وکالت نامه در خصوص وسیله نقلیه دقت شود.
دوما به مدت زمان اعتبار وکالت نیز دقت گردد زیرا پس از پایان مدت وکالت دیگر اعتباری ندارد.
سوما باید توجه شود وکالت بلاعزل بوده با خیر
چهارم اینکه حدود اختیارات وکیل برای کلیه اقدامات کامل باشد.
وکالت فروش آپارتمان و اموال غیر منقول
یکی از مهم ترین وکالت نامه ها مربوط به وکالت خرید و فروش آپارتمان یا اموال غیر منقول است . علت آن اهمیت و ارزش این نوع اموال و همچنین پیچیدگی های قانونی مربوط به اراضی و املاک است.
بسیاری از مواقع شخص سرمایه گذاری بسیاری برای خرید اموال غیر منقول اعم از زمین و آپارتمان نموده اما بدلیل عدم توجه به متن وکالت نامه یا اعتبار آن دچار مشکلات عدیده گردیده است.
همانطور که در نکات مربوط به وکالت نامه مطرح شد شخص صاحب ملک میتواند به چند نفر وکالت فروش دهد و همزمان خود اقدام به انجام معامله نماید.
وکالت دادگستری
هنگامی که برای انجام امور قضائی نیاز به خدمات وکالت داشته باشید لاجرم باید یک وکالت نامه دادگستری با وکیل خود تنظیم نمایید که به این نوع وکالت نامه ، وکالت نامه دادگستری اطلاق میشود.
مفاد و شرایط استفاده از این وکالت صرفاً برای پیگیری امور قضایی و دفاع از موکل در مراجع قضائی، اداری و داوری است و به منظور امور اداری و خرید و فروش کارایی ندارد.
با این وجود در هنگام اعطای وکالت به وکیل باید به مفاد و شرایط ان نیز توجه نمود.
نکته مهم آنکه وکالت دادگستری صرفاً به وکیل دادگستری و در سربرگ قوه قضائیه اعطا می شود . لذا وکلای دادگستری که از کانون وکلا یا مرکز وکلا قوه قضائیه پروانه خود را دریافت داشته باشند ملزم به تنظیم وکالت نامه به صورت الکترونیکی در سامانه adliran.ir بوده و امکان موکل را به صورت الکترونیکی اخذ می نمایند.
حدود اختیارات وکیل دادگستری
این نوع وکالت میتواند برای پیگیری یک دعوا یا پرونده مشخص تنظیم شود و یا اینکه به طور کلی برای کلیه امور قضائی موکل اخذ شده و حساب دستور و درخواست موکل ، وکیل اقدام به اعلام وکالت در پرونده جاری یا تنظیم و طرح یک دعوای جدید نماید.
هرچند وکلای دادگستری برای دفاع از موکل دارای اختیارات کامل هستند اما برخی امور نیازمند تصریح در متن کالت نامه است از جمله موارد مندرج در ماده 35 قانون آیین دادرسی مدنی شامل:
۱- وکالت راجع به اعتراض به رای، تجدیدنظر، فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی.
۲- وکالت در مصالحه و سازش.
۳- وکالت در ادعای جعل یا انکار و تردید نسبت به سند طرف و استرداد سند.
۴- وکالت در تعیین جاعل.
۵- وکالت در ارجاع دعوا به داوری و تعیین داور.
۶- وکالت در توکیل.
۷- وکالت در تعیین مصدق و کارشناس.
۸- وکالت در دعوای خسارت.
۹- وکالت در استرداد دادخواست یا دعوا.
۱۰- وکالت در جلب شخص ثالث و دفاع از دعوای ثالث.
۱۱- وکالت در ورود شخص ثالث و دفاع از دعوای ورود ثالث.
۱۲- وکالت در دعوای متقابل و دفاع در قبال آن.
۱۳- وکالت در ادعای اعسار.
۱۴- وکالت در قبول یا رد سوگند.
چگونه اعتبار یک وکالت دادگستری را بسنجیم؟
با توجه به الکترونیکی شدن نحوه صدور وکالت نامه های دادگستری برای اینکه از وکالت های صادره و مفاد ان مطلع شوید کافیست وارد سامانه عدلیران و کارتابل شخصی شده و نسبت به بررسی وکالت نامه های صادره اقدام نمایید.
وکالت بلاعزل
وکالت عقدی جایز است . یعنی هر یک از وکیل یا موکل میتواند در هر زمان نسبت به فسخ یک جانبه قرارداد اقدام نماید. اما در معاملات وقتی فروشنده قصد اعطای وکالت به خریدار را دارد برای آنکه فروشنده نتواند به صورت یک طرف وکالت را بی اعتبار نماید اقدام به تنطیم وکالت بلاعزل می نمایند. این بدان معناست موکل نمی تواند به تنهایی اقدام به فسخ و بی اعتباری عقد وکالت نماید.
در خصوص وکالت بلاعزل و تام الاختیار می توانید مقاله ما را در این خصوص مطالعه کنید.
اعتبار اقدام وکیل به استناد وکالت نامه
وکیل هرچند به موجب وکالت نامه دارای اختیار تام در انجام امور موکل باشد همواره باید غبطه و صلاح موکل را رعایت نماید در غیراینصورت ممکن است علاوه بر بی اعتباری معاملات و اقدامات موکل با اتهامات سنگینی مواجه شود. بنابراین توصیه میشود همواره علاوه بر اخذ وکالت یک قرارداد یا اقرارنامه مبنی بر آنچه موکل از شما درخواست داشته و شرایط آن اخذ نمایید.
در ادامه رای وحدت رویه دیوان عالی کشور در خصوص بی اعتباری اقدامات وکیل درصورتی که غبطه و صلاح موکل را رعایت ننماید درج شده است.
رأی وحدت رویه شماره ۸۴۷ هیأت عمومی دیوان عالی کشور
طبق ماده ۲۴۷ قانون مدنی انجام معامله نسبت به مال دیگری از طریق وکالت تجویز شده است.
از سوی دیگر مطابق ماده ۶۶۷ همان قانون وکیل موظف است در تصرفات و اقدامات خود مصلحت موکل را رعایت نماید و از آنچه موکل صراحتاً به او اختیار داده و یا بر حسب قرائن، عرف و عادت که داخل در اختیارات اوست تجاوز نکند. بنابراین هرگاه شخصی وکالت فروش مال خود را به دیگری تفویض کند و در وکالتنامه قید نماید که وکیل اختیار دارد مال او را به هر قیمتی معامله کند عبارت «به هر قیمت یا به هر شخص ولو به خود» محمول بر قیمت متعارف خواهد بود و چنانچه وکیل آن مال را به قیمت کم که عرفاً ثمن بخس و غیر قابل قبول باشد به خود یا دیگری بفروشد، اقدام وی فضولی محسوب و با وحدت ملاک از ماده ۱۰۷۳ قانون مدنی معامله انجام شده بدون تنفیذ موکل محکوم به بطلان است. بدیهی است موضوع رأی، شامل مواردی که قبل از تنظیم وکالتنامه، معامله ای صورت گرفته باشد، نمیگردد.
گروه حقوقی فینولا به عنوان یکی از مراجع تخصصی ارائه خدمات تنظیم وکالت نامه و ارائه خدمات وکالت دادگستری همواره در خدمت شماست. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت خدمات با ما در تماس باشید.
برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید
