این روزها بحث رعایت حریم خصوصی در فضای مجازی و نرم افزارهای موبایلی به بحثی جنجالی تبدیل شده است تا جایی که دستگاه های دولتی را مجاب به تنظیم لوایح مبسوط تری در این خصوص نموده است مانند پیشنویسی که وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در خصوص الزامات رعایت حریم خصوصی و داده های الکترونیکی تهیه و تدوین نموده است.اخیرا در پی انتشار کلیپی در خصوص دسترسی برخی اپ های موبایلی به اطلاعات شخصی کاربران ، مجددا این مباحث رنگ و بوی تازه ایی گرفته تا جایی که حتی موجب نگرانی برخی فعالان حوزه فناوری اطلاعات در خصوص تبعات ناگوار نشر اینگونه شایعات و واکنش منفی کاربران اینترنتی گردیده است .
اما لازم به ذکر است تمام اپلیکیشن های موبایلی با توجه به نوع خدمات نیازمند سطوحی از دسترسی به سایر امکانات و اطلاعات گوشی همراه شما می باشند که لزوما به معنای جاسوسی و سرقت اطلاعات کاربران نمی باشد، که اگرغیر ازین بود به موجب قانون جرایم رایانه ایی این اقدام جرم بوده و میبایست توسط مراجع قضائی پیگرد شود اما از آنجا که این دسترسی ها برای برخی اپ های موبایلی ضروری است بنابراین قانون گذار الزام نموده است که پشتیبان نرم افزار میزان دسترسی به سایر امکانات و اطلاعات گوشی همراه و دلایل آن را به اطلاع کاربران برساند ، تا کاربران با علم و اطلاع به این دسترسی ها نسبت به نصب اپلیکیشن و نرم افزارها اقدام کنند ، که معمولا این اطلاع رسانی در هنگام نصب بدین صورت داده میشود و یا اجازه دسترسی اخذ میشود :
اما نصب نرم افزار لزوما به معنای اجازه دسترسی بدون محدودیت به امکانات و اطلاعات تلفن همراه شما نیست ، در برخی مواقع این دسترسی ها ، برای بهرمندی از سرویس نرم افزار ضروری است مانند مکان یابی کاربران با دسترسی به GPS موبایل در خصوص تاکسی های آنلاین که اگر این دسترسی به این مکان کنونی شما وجود نداشته باشد عملا بهره برداری از خدمات نرم افزار و اپ ها بسیار دشوار و یا غیر ممکن خواهد شد ؛ در خصوص سایر نرم افزار های موبایلی مانند پیام رسان اینترنتی ، دسترسی به امکاناتی همچون آلبوم تصاویر و یا میکروفون گوشی، منوط به درخواست کاربر است در غیراینصورت اپ بدون اجازه حق دسترسی به امکانات و یا ذخیره اطلاعات و توزیع آن را ندارد.
همچنین پس از نصب نرم افزار از طریق تنظیمات در هر زمان امکان قطع دسترسی ها به امکانات و اطلاعات تلفن همراه شما وجود دارد. همینطور که در تصویر ذیل مشاهده می فرمایید:
نکته بسیار مهم اینکه دسترسی به اطلاعات و امکانات موبایل شما برای اغلب نرم افزار های موبایلی امری ضروری است و حداقل سطح دسترسی میتواند اینترنت و GPS تلفن همراه شما باشد که جای نگرانی نیست . در هرحال در صورت بروز هرگونه سواستفاده از اطلاعات کاربارن قانون برای نرم افزار های داخلی به مراتب مجازات و ضمانت اجراهای به مراتب عملی تری دارد تا نرم افزار های خارجی که هیچ گونه پشتیببانی داخلی ندارند.
قانون تجارت الکترونیکی نیز با وضع چارچوبی اجازه دسترسی به این داده ها را اینگونه مجاز دانسته است:
ماده 59 این قانون چنین بیان داشته است که :
درصورت رضایت شخص موضوع «داده پیام» نیز به شرط آنکه محتوای‌داده پیام وفق قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی باشد ذخیره، پردازش و توزیع «داده پیام» های شخصی در بستر مبادلات الکترونیکی باید با لحاظ شرایط زیر صورت‌پذیرد:
الف – اهداف آن مشخص بوده و به طور واضح شرح داده شده باشند.
ب – «داده پیام» باید تنها به اندازه ضرورت و متناسب با اهدافی که در هنگام‌جمع‌آوری برای شخص موضوع «داده پیام» شرح داده شده جمع‌آوری گردد و تنها برای‌اهداف تعیین شده مورد استفاده قرار گیرد.
ج – «داده پیام» باید صحیح و روزآمد باشد.
د – شخص موضوع «داده پیام» باید به پرونده‌های رایانه‌ای حاوی «داده پیام» های‌شخصی مربوط به خود دسترسی داشته و بتواند «داده پیام» های ناقص و یا نادرست را‌محو یا اصلاح کند.
ه – – شخص موضوع «داده پیام» باید بتواند در هر زمان با رعایت ضوابط مربوطه‌درخواست محو کامل پرونده رایانه‌ای «داده پیام» های شخصی مربوط به خود را بنماید.
بنابراین به پشتیبانان برنامه ها و اپ های موبایلی و صاحبان کسب و کار اینترنیتی توصیه می شود آگاهی لازم در خصوص سطوح دسترسی و ضرورت آن را به کاربران اطلاع دهند که بخشی ازین اطلاع رسانی میتواند در هنگام نصب صورت گرفته و بصورت مشروح در سایر اسناد موجود در نرم افزار مانند سند سیاست حفظ حریم خصوصی درج گردد.
محمد یونسی
