قبل از آنکه اعتبار مالیاتی ارزش افزوده را توضیح دهیم، اجازه دهید مفهوم اعتبار مالیاتی را بررسی کنیم: اعتبار مالیاتی به معنای کاهش مبلغ مالیاتی است که مودیان (افراد یا شرکت‌ها) موظف به پرداخت آن به دولت هستند. این کاهش معمولاً به دلیل هزینه‌ها یا سرمایه‌گذاری‌های خاصی که تحت حمایت دولت قرار دارند، اعطا میشود. به عبارت دیگر، اعتبار مالیاتی می‌تواند به عنوان یک ابزار تشویقی برای ترغیب فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف عمل کند. به واسطه اعتبار مالیاتی، افراد مالیاتی که پرداخته کرده اند را بازپس میگیرند.
مالیات بر ارزش افزوده
مالیات بر ارزش افزوده (VAT) یک مالیات مصرفی است که بر روی کالاها و خدمات در هر مرحله از تولید و توزیع اعمال میشود. این مالیات توسط مصرف‌کننده نهایی پرداخت میشود و کسب‌وکارها مسئول جمع‌آوری و پرداخت آن به دولت هستند.
اعتبار مالیاتی ارزش افزوده
اما اعتبار مالیاتی ارزش افزوده (VAT Credit) به عنوان یک ابزار کلیدی در نظام مالیاتی شناخته میشود که به مودیان این فرصت را می‌دهد تا مالیات‌های پرداختی خود برای خرید کالاها و خدمات را از مالیات بر ارزش افزوده‌ای که از مشتریان دریافت می‌کنند، کسر نمایند. در واقع اعتبار مالیاتی ارزش افزوده به معنای ذخیره‌سازی عوارض و مالیات‌های پرداختی توسط مودیان برای فعالیت‌های اقتصادی آن‌هاست. این اعتبار می‌تواند در زمان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، از میزان کل مالیات کسر شود، که در نتیجه به کاهش بار مالیاتی مودیان کمک میکند. این سیستم به‌منظور تشویق به پرداخت به موقع مالیات‌ها و بهبود مدیریت منابع مالی کسب‌وکارها طراحی شده است.
مودیان مالیاتی این امکان را دارند که همزمان با ارسال اظهارنامه مالیات ارزش افزوده، مبالغی که تحت عنوان ارزش افزوده در صورتحساب خرید کالا یا خدمات، پرداخت نموده‌اند را از مالیات ارزش افزوده‌ای که از مشتریان خود گرفته اند، کم کنند و مابه‌التفاوت آن را به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت نمایند. در واقع با اینکار مودیان میتوانند مبالغ پرداختی خود را به عنوان مالیات در زمان خرید، با مبالغی که از مشتریان خود اخذ کرده اند، هم تراز کنند.
مثال اعتبار مالیاتی ارزش افزوده
فرض کنیم یک شرکت تولیدکننده لباس داریم.
تولیدکننده پارچه: تولیدکننده پارچه‌هایی به ارزش ۵۰۰ دلار می‌فروشد و ۱۰٪ مالیات بر ارزش افزوده (۵۰ دلار) دریافت میکند. مجموع هزینه برای تولیدکننده ۵۵۰ دلار است.
کارخانه تولید لباس: کارخانه لباس‌ها را با استفاده از این پارچه‌ها تولید میکند و به ارزش ۱۲۰۰ دلار به یک خرده‌فروش می‌فروشد. ۱۰٪ مالیات بر ارزش افزوده (۱۲۰ دلار) دریافت میکند. خرده‌فروش ۱۳۲۰ دلار پرداخت میکند، اما کارخانه تولید لباس می‌تواند ۵۰ دلار مالیات پرداختی به تولیدکننده پارچه را به عنوان اعتبار مالیاتی بازپس گیرد.
خرده‌فروش: لباس‌ها را با قیمت ۲۰۰۰ دلار به مصرف‌کنندگان نهایی می‌فروشد و ۱۰٪ مالیات بر ارزش افزوده (۲۰۰ دلار) دریافت میکند. مصرف‌کننده ۲۲۰۰ دلار پرداخت میکند، اما خرده‌فروش می‌تواند ۱۲۰ دلار مالیات پرداختی به کارخانه تولید لباس را به عنوان اعتبار مالیاتی بازپس گیرد.
در نهایت، مصرف‌کننده نهایی کل مبلغ مالیات (۳۷۰ دلار) را پرداخت میکند و کسب‌وکارها مالیات پرداختی خود را باز پس میگیرند.
شرایط پذیرش اعتبار مالیاتی ارزش افزوده
برای پذیرش اعتبار مالیاتی ارزش افزوده در کشور ما مقررات خاصی وجود دارد که توسط سازمان امور مالیاتی کشور اعلام شده است و در ادامه، به تفصیل شرایط پذیرش اعتبار مالیاتی ارزش افزوده در ایران را برایتان شرح می‌دهیم.
مرحله اول) آماده‌سازی اسناد و مدارک
در ابتدا مطمئن شوید که تمام اسناد و مدارک لازم را آماده کرده‌اید. این مدارک معمولاً شامل اطلاعات زیر هستند:
برای مودیان اشخاص حقیقی
اطلاعات شخصی: شامل نام، نشانی، شماره تلفن
شناسنامه و کارت ملی: مدارک هویتی مدیران و صاحبان کسب‌وکار
برای مودیان اشخاص حقوقی
شناسه ملی: برای شرکت‌ها (اشخاص حقوقی) آدرس و نشانی دفتر مرکزی: مدارکی که محل دفتر کسب‌وکار را نشان دهند. گواهی تأسیس: مدارک مربوط به ثبت شرکت. اساسنامه شرکت: سندی که ساختار و قوانین داخلی شرکت را توضیح می‌دهد روزنامه رسمی: آخرین تغییرات و اطلاعات مربوط به شرکت در روزنامه رسمی کشور.
همچنین تمامی مودیان مالیاتی، مدارک ذیل را باید ارائه دهند
شماره حساب بانکی: اطلاعات مربوط به حساب‌های بانکی.
گواهی مالیاتی: مدارکی که نشان‌دهنده وضعیت مالیاتی قبلی شرکت یا کسب و کار هستند.
ترازنامه و صورت‌های مالی: گزارش‌های مالی و ترازنامه‌های سال‌های گذشته.
فاکتورها: تمامی فاکتورهای خرید و فروش که شامل مالیات بر ارزش افزوده است.
دفاتر حسابداری: دفاتر و مستندات مالی که نشان‌دهنده تمام تراکنش‌های مالی هستند.
مدارک ارتباطی: شماره تلفن و ایمیل رسمی، اطلاعات تماس رسمی شرکت و یا کسب‌وکار آدرس وبسایت: اگر کسب‌وکار وبسایتی دارد، باید آدرس آن نیز ارائه شود
مجوزهای فعالیت: مجوزهایی که از نهادهای مربوطه برای فعالیت کسب‌وکار دریافت شده است.
مرحله دوم) پرکردن فرم‌های ثبت‌نام
فرم‌های مربوط به ثبت‌نام را در سیستم مالیاتی پر کنید. این فرم‌ها معمولاً از طریق درگاه ملی خدمات الکترونیکی، وبسایت سازمان مالیاتی به آدرسtax.gov.ir یا به صورت حضوری قابل دسترسی هستند. اطمینان حاصل کنید که تمامی بخش‌های فرم را به دقت پر کرده‌ای و هیچ اطلاعاتی را از قلم نینداخته‌اید.
مرحله سوم) ارائه مدارک به سازمان مالیاتی
پس از تکمیل فرم‌ها، باید مدارک و اسناد خود را به سازمان مالیاتی ارائه بدهید. این کار می‌تواند به صورت حضوری یا از طریق پست انجام بشود.
در صورتی که بخواهید به نحو حضوری در استان تهران اقدام کنید باید به شعب اداره امور مالیاتی مرکز تهران مراجعه کنید. آدرس اداره کل امور مالیاتی مرکز تهران به نشانی: خیابان قائم مقام فراهانی، میدان شعاع، نبش گلریز همچنین، در کشور ما امکان ارائه مدارک به صورت الکترونیکی را نیز فراهم کرده‌اند.
مرحله چهارم) دریافت شناسه مالیاتی
پس از بررسی مدارک، سازمان مالیاتی یک شناسه مالیاتی برای کسب‌وکار شما صادر میکند. این شناسه به عنوان شناسه رسمی کسب‌وکار تو در تمامی امور مالیاتی استفاده میشود.
مرحله پنجم) آموزش و آشنایی با مقررات مالیاتی
پس از دریافت شناسه مالیاتی، بهتر است که با تمامی مقررات و قوانین مالیاتی آشنا بشوید. شما میتوانید از طریق سامانه مودیان به آدرس my.tax.gov.ir به مطالب آموزشی، ویدئوهای آموزشی و مشاوره‌های مالیاتی دسترسی پیدا کنید. این آموزشها شامل نحوه محاسبه و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، قوانین مربوط به اعتبار مالیاتی و سایر موارد مالیاتی است.
مرحله ششم) ارسال اظهارنامه مالیاتی
به طور دوره‌ای و معمولا به نحوی فصلی کسب‌وکار شما باید اظهارنامه‌های مالیاتی خود را به سازمان مالیاتی ارائه دهد. این اظهارنامه‌ها شامل جزئیات فروش، خرید، مالیات پرداختی و دریافتی است. از ابزارهای مالیاتی مناسب و سیستم‌های حسابداری برای مدیریت بهتر این امور استفاده کنید.
مرحله آخر) دریافت اعتبار مالیاتی
در صورتی که در خرید کالاها و خدمات خود مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کرده‌اید و فاکتورهای مربوطه را نگهداری کرده‌اید، میتوانید آن را به عنوان اعتبار مالیاتی مطالبه کنید. همه خریدها و فروش‌ها باید با فاکتورهای معتبر و رسمی همراه باشند که نشان‌دهنده پرداخت مالیات بر ارزش افزوده اند.
در نهایت هم کسب‌وکارها باید تمامی فاکتورها، رسیدها، گزارش ها و مستندات مربوط به خرید و فروش کالاها و خدمات را نگهداری کنند. این مدارک باید نشان‌دهنده پرداخت مالیات بر ارزش افزوده باشد. این گزارش‌ها شامل جزئیات درآمدها، هزینه‌ها، و مالیات‌های پرداختی و دریافتی است.
اهمیت اعتبار مالیاتی ارزش افزوده
اما حالا باید بپرسیم اصلا چرا اعتبار مالیاتی ارزش افزوده تا بدین اندازه برای فعالین اقتصادی و در سطح بزرگتری، نظام اقتصادی اهمیت دارد؟ چندین علت میتوان برای پاسخ به این سوال در نظر گرفت:
1- کاهش بار مالیاتی: اعتبار مالیاتی به مودیان این امکان را می‌دهد که مالیات‌های پرداختی در مراحل قبلی تولید یا توزیع را از مالیات دریافتی از مشتریان کم کنند. این فرآیند به کاهش هزینه‌های مالیاتی کمک کرده و فشار مالی بر کسب‌وکارها را کاهش می‌دهد.
2– تشویق به شفافیت و انضباط مالی: بهره‌برداری از اعتبار مالیاتی مودیان را ترغیب میکند تا فاکتورهای رسمی و معتبر صادر کنند و اطلاعات دقیق‌تری از فعالیت‌های اقتصادی خود ارائه دهند. این اقدام موجب افزایش شفافیت در معاملات اقتصادی شده و به دولت‌ها کمک میکند تا نظارت مؤثرتری بر جریان‌های مالی داشته باشند.
3– تسهیل در سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی: اعتبار مالیاتی می‌تواند به‌عنوان یک محرک برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی عمل کند. با کاهش هزینه‌های مرتبط با مالیات، کسب‌وکارها قادر خواهند بود منابع بیشتری را برای توسعه و گسترش فعالیت‌های خود تخصیص دهند.
4- مدیریت بهتر منابع: سیستم اعتبار مالیاتی به مودیان یاری می‌دهد تا منابع خود را به شکل مؤثرتری مدیریت کرده و از پرداخت‌های مضاعف جلوگیری کنند. این موضوع نه تنها برای کسب‌وکارها بلکه برای اقتصاد کلان نیز سودمند است، زیرا باعث افزایش کارایی و بهره‌وری در استفاده از منابع میشود.
در نهایت، اعتبار مالیاتی ارزش افزوده ابزاری کارآمد برای تسهیل فعالیت‌های اقتصادی، کاهش بار مالیاتی و تشویق به شفافیت در نظام مالیاتی است که می‌تواند تأثیرات مثبت قابل توجهی بر رشد و توسعه اقتصادی داشته باشد.
تأثیر اعتبار مالیاتی ارزش افزوده بر کسب‌وکارها
بهبود جریان نقدینگی اعتبار مالیاتی ارزش افزوده می‌تواند به کاهش هزینه‌های مالیاتی کسب‌وکارها کمک کند، به‌خصوص در زنجیره تأمین. با دریافت بازپرداخت مالیات، کسب‌وکارها میتوانند نقدینگی بیشتری در دسترس داشته باشند.
جذب سرمایه‌گذار شفافیت مالیاتی و تعهد به قوانین مالیاتی می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را افزایش دهد و سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارها را جذاب‌تر کند.
کاهش هزینه‌های عملیاتی با کاهش مالیات پرداختی، کسب‌وکارها میتوانند هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش دهند و سودآوری را افزایش دهند. این امکان وجود دارد که بخشی از این کاهش هزینه به مشتریان منتقل شود.
پیچیدگی‌های اجرایی اجرای سیستم اعتبار مالیاتی ارزش افزوده نیازمند مدیریت دقیق و مستندات شفاف است که می‌تواند به افزایش هزینه‌ها و پیچیدگی‌های اجرایی منجر شود.
مزیت رقابتی کسب‌وکارهایی که بتوانند به درستی از این اعتبار بهره‌برداری کنند، میتوانند مزیت رقابتی نسبت به رقبای خود داشته باشند.
همانطور که فهمیدیم، این مالیات نوعی از مالیات غیرمستقیم است که بر اختلاف ارزش کالاها و خدماتی که در یک دوره زمانی خریداری یا تحصیل می‌شوند و ارزش کالاها و خدماتی که عرضه می‌شوند، تحمیل میشود.
نکته مهمی که در اینجا وجود دارد این است که مالیات بر ارزش افزوده به مصرف‌کننده تعلق می‌گیرد و او باید آن را پرداخت کند. فروشنده کالا، این مالیات را از مشتری دریافت میکند و سپس آن را به سازمان امور مالیاتی می‌پردازد.
مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۳
در ماه‌های اولیه سال ۱۴۰۳ پایگاه خبری اختبار، بخشنامه‌ای مبنی بر افزایش نرخ مالیات بر ارزش افزوده به میزان یک واحد درصد (از ۹درصد به ۱۰ درصد) را منتشر نمود.
موارد عدم پذیرش اعتبار مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
نوع فعالیت اقتصادی
اگر فعالیت شما در زمره صنایعی باشد که مشمول مالیات بر ارزش افزوده است، میتوانید از اعتبار مالیاتی بهره‌مند شوید در غیر این صورت این اعتبار شامل حال شما نمیشود. شغل های و کسب و کارهایی که مشمول اعتبار مالیاتی هستند، عبارتند از:
1- صنعت تولید: شرکت‌های تولیدکننده که کالاهایی مانند محصولات مصرفی، قطعات صنعتی، مواد غذایی و غیره را تولید می‌کنند، مشمول مالیات بر ارزش افزوده و اعتبار مالیاتی مربوطه هستند.
2- خدمات حرفه‌ای: شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات حرفه‌ای مانند مشاوره، حسابداری، حقوقی و مهندسی نیز میتوانند از اعتبار مالیاتی ارزش افزوده بهره‌مند شوند.
3- بازرگانی و خرده‌فروشی: کسب‌وکارهایی که در زمینه توزیع و فروش کالاها فعالیت می‌کنند، از جمله فروشگاه‌های خرده‌فروشی، عمده‌فروشی‌ها و فروشگاه‌های آنلاین نیز مشمول این مالیات هستند.
4- ساختمان و ساخت و ساز: شرکت‌های ساختمانی و پیمانکاری که در زمینه ساخت و ساز فعالیت می‌کنند نیز شامل این اعتبار می‌شوند.
5- صنعت خدمات: کسب‌وکارهای خدماتی مانند رستوران‌ها، هتل‌ها، شرکت‌های حمل و نقل و سایر خدمات مشابه میتوانند از اعتبار مالیاتی ارزش افزوده استفاده کنند.
6- صنعت فناوری اطلاعات: شرکت‌های فعال در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، از جمله توسعه‌دهندگان نرم‌افزار و ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی نیز مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند.
عدم ثبت‌نام در سیستم مالیاتی
اگر کسب‌وکار در سیستم مالیاتی ثبت‌نام نکرده باشید، قاعدتا نمی‌توانید از اعتبار مالیاتی ارزش افزوده استفاده کند.
عدم داشتن فاکتور معتبر
فاکتورهای غیررسمی یا بدون جزئیات کامل (مثل مقدار مالیات پرداختی) نمیتوانند به عنوان مدرک برای درخواست اعتبار مالیاتی پذیرفته شوند. در صورتی که فاکتور غیرمعتبر ارائه شود دیگر نمیتوان با استناد به آن، از اعتبار مالیاتی مذکور استفاده کرد.
عدم پرداخت مالیات
در صورتی که مالیات بر ارزش افزوده پرداخت نشده باشد، کسب‌وکار نمی‌تواند از اعتبار مالیاتی مربوطه استفاده کند.
تاخیر در ارسال اظهارنامه مالیاتی
تاخیر در ارسال اظهارنامه‌های مالیاتی می‌تواند منجر به عدم پذیرش اعتبار مالیاتی شود. موعدهای ارسال اظهارنامه مالیاتی از قبیل ذیل است:
ماهانه: معمولاً تا پایان ماه بعد از دوره مالیاتی.
سه‌ماهه: معمولاً تا پایان ماه بعد از دوره سه‌ماهه.
سالانه: معمولاً تا چند ماه بعد از پایان سال مالی (مثلاً تا پایان تیرماه برای سال مالی منتهی به اسفند)
همچنین تاخیر در ارسال اظهارنامه، علاوه بر اینکه اخذ اعتبار مالیاتی را با مانع مواجه میکند، سبب صدور جریمه‌های مالی و اعمال تحریم‌های قانونی علیه کسب و کار میشود.
اشتباهات و نقص‌ها در گزارش‌ها
هر گونه اشتباه یا نقص در گزارش‌های مالیاتی می‌تواند منجر به رد اعتبار مالیاتی شود.
خریدهای غیرقابل قبول
برخی از خریدها ممکن است مشمول مالیات بر ارزش افزوده نباشند و به همین دلیل اعتبار مالیاتی برای آن‌ها پذیرفته نمیشود.
این کالا ها از قبیل ذیل است:
1-کالاهای اساسی: مانند مواد غذایی، داروها، و خدمات پزشکی ممکنه مشمول مالیات نباشند. برای این موارد نمی‌توانید اعتبار مالیاتی مطالبه کنید.
2- خریدهای شخصی یا غیرتجاری: اگر خریدهایی انجام بشه که مرتبط با فعالیت تجاری کسب‌وکار نباشند و بیشتر برای استفاده شخصی باشه، نمیتوان اعتبار مالیاتی برای اون‌ها دریافت کرد. مثل خرید مبلمان برای استفاده شخصی در خانه.
۳- خریدهای غیرمستند: خریدهایی که فاکتور معتبر ندارند یا فاکتور آن‌ها شامل اطلاعات کامل نیست. مثلاً فاکتورهایی که اطلاعات فروشنده، میزان مالیات و جزئیات خرید رو به‌طور کامل نداشته باشند، به عنوان خریدهای غیرمجاز شناخته می‌شوند.
۴- خرید از فروشندگان غیرمجاز: خریدهایی که از فروشندگانی انجام می‌شودکه در سیستم مالیاتی ثبت‌نام نکرده‌اند و مالیات بر ارزش افزوده رو به صورت صحیح پرداخت نمی‌کنند. این موارد هم می‌تواند مانع اخذ اعتبار مالیاتی شود.
۵-کالاها و خدمات خاص: این قوانین ممکن است شامل کالاهای لوکس، خدمات خاص یا صنایعی با مقررات مالیاتی ویژه باشد.
در چنین مواردی افراد نمیتوانند از اعتبار مالیاتی ارزش افزوده استفاده کنند.
در صورتی که در خصوص قوانین و مقررات دریافت اعتبار مالیاتی ارزش افزوده، سوال یا ابهامی برای شما باقی مانده است میتوانید از مشاورین حقوقی فینولا یاری بگیرید.
