فناوری نظارتی یا همان regtech انقلابی دیگر در صنعت مالی است که ناشی از ظهور فناوری های نوین در این عرصه است.
اگر چه دامنه نظارت قوانین و مقررات بر تمام ابعاد زندگی بشری سیطره دارد،اما سابق براین در اجرای قوانین و مقررات نیروی انسانی نقش بسیار حیاتی داشته است ،نحوه اجرای آن با ظهور فناوری های نوین در حال تغییر است.
بطور مثال در گذشته تنها راه دریافت خدمات بانکی مراجعه به شعب بانک ها بود که درآن صورت نظارت قوانین و مقررات بر اجرای صحیح عملیات بانکی توسط کارمندان شعبه صورت میگرفت ؛ بانکداران معمولا مسئولیت احرازهویت، بررسی اصالت اسناد هویتی مشتریان و همچنین اخذ التزام های قانونی از آنان را برعهده داشتند.
همچنین در خصوص سایر خدمات مالی دیگر مانند اخذ خدمات بیمه و یا حتی انجام معامله در بورس نیز به همین شیوه عمل میشد و مشتریان با مراجعه به مراکز ارائه دهنده این خدمات درخواست خود را ارائه میدادند و کارمندان مرکز ضمن ارائه خدمات ملزم به اجرای قوانین و مقررات بودند و به این شکل قانون بر کلیه عملیات مالی مشتریان نظارت می کرد.
این روش بدلیل دخالت عامل انسانی در فرآیند اجرایی دارای خطاهای بسیاری بود از طرفی تنها شیوه ممکن بود
و فقط تلاش می شد با بروز کردن فرم های قراردادی ویا اصلاح مقررات از بروز خطاها جلوگیری شود
اما غافل ازینکه هرچقدر قوانین بی نقص تدوین گردد باز هم در مرحله اجرا ممکن است بدرستی اعمال نگردد.
امروزه سیر تمرکز زدایی از بازیگران سنتی بازار مالی به سوی فینتک ها بسرعت در حال رشد است
و با ظهور فینتک ها و فناوری های نوین دیگر دریافت بسیاری از خدمات مالی نیاز به مراجعه به مکان خاص مانند شعبه بانک و یا دفتر کارگزاری ندارد
از همین رو قوانین و مقررات بازوی اصلی خود برای نظارت را که همان کارمندان شعب بود، از دست داده می دهند.
اینجاست که فناوری نظارتی نقش پراهمیت خود را نشان می دهد ، اگر چه قوانین و مقررات با فناوری بیگانه نبوده
اما معمولا به سنتی ترین شیوه ممکن اجرایی میشد ، حالا با کمک فناوری های نوین روش های اجرای آن نیز در حال تحول است.
امروز میتوان با فناوری های مانند بیومتریک فرایند احراز هویت و چالش های آن را تسریع کرد،
با هوش مصنوعی میتوان انطباق فعالیت ها و مجوز ها را با قوانین و مقررات تسهیل کرد و با کمک بلاکچین ثبت اسناد را از گزند جعل بدورداشت .
این حوزه در دنیا در حال رشد و توسعه است و استارتاپ های بسیار جذابی در این زمینه فعالیت میکنند و کشورهای پیشرو مانند انگلستان بطور قانونی ازین حوزه حمایت میکنند .
در ایران نیز در سیاست های ابلاغی بانک مرکزی این فناوری تحت عنوان ضابطه یار شناسائی شده است اما تاکنون اقدام عملی در جهت تدوین چارچوب کسب و کار های این حوزه صورت نگرفته است.
