مطابق با مصوبه جدیدی که اخیرا توسط هیئت وزیران تصویب گردیده، دستورالعمل اجرایی خرید و فروش طلا و نقره به صورت برخط یا آنلاین منتشر شده است که این دستورالعمل تا حدی سعی نموده چارچوب قانونی معاملات آنلاین طلا و نقره را شفاف و مشخص سازد. در این نوشتار دستورالعمل فوق الذکر را بررسی کرده ایم تا ببینیم بعد از اجرایی شدن این دستورالعمل چه مقرراتی بر این حوزه حاکم خواهد بود.
این دستورالعمل در خصوص مواردی همچون موارد ذیل تعیین تکلیف نموده که به طور مفصل در ادامه نوشتار این ضوابط بررسی گردیده اند.
صدور، تمدید و ابطال مجوز ها برای پلتفرم ها؛
ویژگی های درگاه های پرداخت پلتفرم ها؛
ممنوعیت معاملات مستقیم مشتریان با یکدیگر؛
ایجاد شماره رهگیری توسط سامانه ناظ.
تعاریف اصطلاحات دستورالعمل
در ماده 1، واژگان به کاررفته در دستورالعمل را تعریف شده تا ابهامی برای فعالین اقتصادی این حوزه در تفسیر آنان نماند، از همین جهت بررسی برخی از تعاریف ضروری است:
طلا نقره تحویلی به خزانه: منظورشمش طلا به شماره استاندارد ۸۷۱۸ و شمش نقره به شماره استاندارد ۸۷۱۹. که در واقع مطابق با استاندارد ملی ایران این شمش ها تعیین گردیده اند.
طلا و نقره تحویلی به خریدار: منظور طلا یا نقره‌ای است که در ابعاد و اوزان مختلف تولید شده و دارای شماره (کد) یا نشان استاندارد معتبر توسط تولیدکنندگان دارای مجوز می باشد که از طریق خزانه از محل ذخیره طلا و نقره یا توسط واحدهای صنفی طرف قرارداد با سکو تحویل مشتری می‌گردد. در ادامه به مفاهیمی چون واحدهای صنفی طرف قرارداد با سکو میپردازیم.
طلا، نقره: منظور از طلا و نقره در این دستورالعمل ، طلای با عیار ۷۵۰ (اصطلاحا طلای 18 عیار) و نقره با عیار ۹۲۵ (یا نقره استرلینگی) باشد.
اشخاص مشمول: منظور شخص حقوقی که است با راه اندازی سکو از قبیل وب سایت و برنامه کاربردی صرفاً اقدام به خرید و فروش طلا نقره قابل معامله می‌نماید.
سامانه جامع تجارت: سامانه نرم افزاری جامع یکپارچه سازی و نظارت بر فرایند تجارت موضوع ماده (۳) آئین نامه اجرایی مواد (۵) و (۶) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز موضوع تصویب نامه شماره ۴۶۴۴۳ ت ۵۱۵۵۹ ه مورخ ۱۳۹۵/۴/۲۳ با اصلاحات بعدی که در اجرای بند (الف) ماده (۶) قانون مذکور ایجاد شده است و به عنوان درگاهی یکپارچه ارتباط فعالان اقتصادی را با دستگاه‌های ذی ربط در امر تجارت پایش کنترل میکند.
خزانه: منظور اشخاص حقوقی مورد تأیید بانک مرکزی است که طلا نقره تحویلی به خزانه را دریافت و نگهداری می‌کنند
سامانه ناظر: سامانه‌ای که تطبیق تعهدات اشخاص مشمول نسبت به مشتری با موجودی طلا نقره تحویلی به خزانه را از طریق پایش معاملات و ذخیره طلا با رعایت قوانین و مقررات مربوط و رعایت بند (ت) ماده (۱۰۷) قانون برنامه پنج ساله هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۳ بر عهده دارد. بانک مرکزی موظف است ظرف سه (۳) ماه از تاریخ ابلاغ این تصویب نامه ضمن طراحی و ایجاد سامانه ناظر دستورالعمل مربوط به ضوابط اقدامات نظارتی و نحوه بهره برداری از سامانه مذکور را تهیه و پس از تأیید هیئت مقررات زدایی و بهبود محیط کسب و کار ابلاغ نماید.
مشتری: هر شخصی که طلا نقره قابل معامله را از اشخاص مشمول در بستر سکوها خریداری نموده. و یا همان طلا نقره خریداری شده را به آنها بفروشد.
صدور، تمدید و ابطال مجوز
در ادامه دستورالعمل و در ماده2 تصریح شده است که وظیفه صدور و تمدید و ابطال مجوزهای اشخاص مشمول، برعهده اتحادیه کسب وکارهای مجازی است. که بر اساس ضوابطی که به تأیید هیئت مقررات زدایی و بهبود محیط کسب و کار می‌رسد و پس از انجام استعلام‌های مورد نیاز و اخذ تأییدیه بانک مرکزی نسبت به صدور، تمدید و ابطال مجوز اقدام می‌نماید. درخصوص ضوابط مذکور نیز تعیین آنها برعهده دبیرخانه هیئت مقررات زدایی قرار گرفته و فرصت یک ماهه ای از تاریخ ابلاغ دستورالعمل اعطا شده است.
وضعیت پلتفرم های فعال حال حاضر
در ماده 3 دستورالعمل تصریح مهمی وجود دارد. کلیه اشخاص مشمول (پلتفرم ها) موظفند حداکثر ظرف دو (۲) ماه از زمان ابلاغ ضوابط هیئت مقررات زدایی و بهبود محیط کسب و کار، فعالیت‌های خود را با شرایط این تصویب نامه تطبیق دهند. در همین راستا در تبصره این ماده مقرر گردیده که دبیرخانه هیئت عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور با همکاری فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران موظف اند فهرست کلیه کاربران را تهیه کرده و میزان طلای تعهد شده سکوها را صحت‌سنجی نمایند. و جهت درج در سامانه ناظر و تطبیق با مقررات فعلی این اطلاعات را در اختیار بانک مرکزی قرار دهند.
تکلیف به رعایت ضوابط اختصاصی گروه کالایی فلزات گرانبها و گوهرسنگ ها
مطابق با ماده 4 این دستورالعمل، کلیه پلتفرم ها یا اشخاص مشمول مکلفند کلیه ضوابط و شروطی اختصاصی گروه کالایی فلزات گرانبها و گوهرسنگها (موضوع مصوبه جلسه شماره ۱۳۴ مورخ ۱۴۰۱/۴/۳۰ ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا) را رعایت نمایند. در این ضوابط به نحوه فروش و حمل و نگهداری فلزات گرانبها اشاره شده. و کلیه فعالین حوزه طلا مکلف به اجرای این ضوابط بوده اند. و ازین پس کلیه پلتفرم ها نیز باید این ضوابط را رعایت و اجرا نمایند.
رفع مسئولیت از دولت و نظام بانکی
در ماده 5 نیز ذکر شده است که: معاملات در سکوها صرفاً با قبول مسئولیت خطرپذیری ریسک از سوی متعاملین صورت می‌گیرد. و مشمول ضمانت دولت و نظام بانکی نیست
ممنوعیت معاملات مستقیم مشتریان با یکدیگر
یکی از مواردی که پلتفرم ها باید رعایت نمایند این است که بستری ایجاد نکنند که مشترییان بتوانند طلای خود را به مشتریان دیگری بفروشند یا از مشتریان دیگری در بستر پلتفرم خریداری نمایند. درواقع ماده 6 این دستورالعمل، معامله طلا را صرفا با پلتفرم مجاز دانسته است.
ماده6: اشخاص مشمول مجاز به ایجاد زمینه خرید و فروش یا سایر معاملات به صورت مستقیم بین مشتریها نیستند هرگونه خرید طلا نفره قابل معامله توسط مشتری از طریق سکو صرفاً باید از خود اشخاص مشمول انجام گرفته و متقابلاً هر گونه فروش توسط مشتری نیز باید به اشخاص مشمول صورت گیرد.
درگاه پرداخت تائید شده
مطابق با ماده 8 دستورالعمل، پرداخت وجه توسط مشتری به پلتفرم تنها باید از طریق درگاه پرداخت معرفی شده و مورد تأیید بانک مرکزی انجام گردد. همچنین پرداخت وجه از سوی اشخاص مشمول به مشتری نیز صرفاً از حسابی که متصل به درگاه پرداخت مذکور است با صورت می‌گیرد. برای این پرداخت وجه نیز یک بازه زمانی پرداخت در تاریخ معامله به علاوه یک روز تعیین گردیده است.
پس کلیه پلتفرم ها باید درنظر داشته باشند هرگونه استفاده از ابزارهای تسویه غیر بانکی مثل رمزارز یا کیف پول‌های بدون مجوز جهت پرداخت ممنوع می‌باشد.
همچنین باید سقف های مجاز برای تراکنش های روزانه در سامانه ها را براساس ضوابط ابلاغی بانک مرکزی رعایت نمایند.
تحویل شمش طلا به خزانه
مطابق با ماده 10 این دستورالعمل، ازین پس کلیه پلتفرم ها مکلفند پیش از آغاز فعالیت خود، شمش طلا به شماره استاندارد ۸۷۱۸ را به خزانه تحویل داده و و پس از تائید خزانه، امکان فروش طلا را صرفا تا میزان سقف طلایی که تحویل خزانه داده اند، سامانه ناظر برای انها فراهم می کند.
الزام به اعلام مقدار طلای درحال معامله
در ادامه در ماده 11 نیز ذکر شده است که پلتفرم ها باید پیش از دریافت وجه از مشتری، اطلاعات مشتری و اطلاعات خرید طلا و مقدار طلای درخواستی را به سامانه ناظر ارسال نموده و سامانه ناظر در صورت وجود شرایط لازم مانند موجودی کافی طلا نقره تحویلی به خزانه شماره استعلام را به پلتفرم اعلام میکند و و مقدار طلا نقره قابل معامله را از موجودی اشخاص مشمول نزد خزانه کسر می‌نماید.
تطابق شماره همراه و حساب بانکی مشتری با شناسه ملی
بر اساس ماده 12، پلتفرم ها هنگام ثبت نام مشتریان، می بایست شماره تلفن همراه مشتری و حساب بانکی وی را با شماره شناسه ملی ایشان تطابق دهند. همچنین در خصوص ایجاد کیف پول برای مشتریان این امر صرفا بر اساس ضوابط بانک مرکزی مجاز است.
ثبت نهایی معامله توسط سامانه ناظر و ایجاد شماره رهگیری
ماده 13 تاکید کرده که پلتفرم ها باید پس از دزیافت وجه، شماره استعلام و کد رهگیری تراکنش و وضعیت فروش را به سامانه ناظر اعلا کنند تا سامانه ناظر بتواند یک کد رهگیری معامله صادر کرده و معامله را ثبت نهایی کند و همچنین این تکلیف برعهده سامانه ناظر وجود دارد تا درجهت شفافیت بیشتر و حمایت از حقوق مشتریان، اطلاعات مربوط به شماره استعلام و اطلاعات تراکنش و شماره رهگیری معامله و لینک قابل مشاهده اطلاعات ثبت شده را برای مشتری ارسال نماید و سامانه ناظر باید امکان استعلام اطلاعات معامله بر اساس شماره رهگیری و نیز مشاهده انلاین مقدار طلا نقره خریداری شده را برای مشتریان فراهم نماید.
تحویل طلای استاندارد و اعلام هزینه ها به مشتری
پلتفرم ها موظند طلای استانداردی که توسط تولیدکنددگان مجاز به تولید رسده را به مشتریان تحویل نمایند و کلیه پلتفرم ها مکلفند هزینه‌های مترتب بر خرید، فروش نگهداری و تحویل را به مشتری اعلام نمایند.
نحوه و مدت تحویل طلا
ماده 16 این دستورالعمل در خصوص نحوه دریافت طلای خریداری شده توسط مشتری ذکر کرده است که مشتری میتواند طلا نقره تحویلی به خریدار را مستقیم از خزانه یا خود پلتفرم تحویل بگیرد.
در صورتی که مشتری طلا را از پلتفرم تحویل بگیرد اطلاعات درخواست تحویل کالا باید توسط پلتفرم یا خزانه به سامانه ناظر ارسال شود و سامانه ناظر پس از دریافت تأیید دریافت کالا از مشتری، از موجودی مقدار طلا تعهد شده پلتفرم کسر و معادل آن را به موجودی قابل پلتفرم اضافه می‌نماید. ماده بعد نیز مدت یک هفته ای به پلتفرم ها برای تحویل فیزیکی طلا اعطا کرده است.
برای دریافت مشاوره درخصوص نحوه اخذ مجور ها و بررسی مسائل حقوقی مرتبط با معاملا طلای آنلاین با کارشناسان حقوقی فینولا در تماس باشید.
برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید
