بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در 13 آذر سندی را تحت عنوان سند چارچوب سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری بانک مرکزی در حوزه رمز پول ها منتشر نمود.
بسیاری از وب سایت ها با انتشار این سند، ادعا نمودند که بانک مرکزی ، ارز های دیجیتال را به رسمیت شناخت . در حالی که در این سند بار دیگر بانک مرکزی بر ممنوعیت به کارگیری هر نوع رمز دارایی، توکن کاربردی یا توکن بهادار در معاملات تاکید نموده است.
در این سند به حق انحصاری بانک مرکزی در عوضه و انتشار رمز پول به عنوان یک توکن با پشتوانه پول ملی اشاره داشته و هرگونه انتشار رمز پول دیگر با پشتوانه طلا، ارز و کالاهای گرانبها را در صلاحیت خود دانسته است.
هرچند مقرره گذاری در حوزه توکن های بهادار و توکن کاربردی را برعهده نهاد های ذیربط از جمله سازمان بورس و اوراق بهادار دانشته است.
در مقدمه این سند این چنین آمده است:
رمز پول و ریسک های آن
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به‌عنوان متولی مدیریت بازار پول و ارز، سیاست‌گذار و تنظیم‌گر نظام‌های پرداخت کشور و تنظیم‌گر در حوزه رمزپول‌ها و ناظر بر مبادله آنها، مستند به مواد (٤)، (٢٤)، (٥٩) و (٦٤) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، با هدف استفاده از ظرفیت‌ها و فرصت‌های نهفته در توسعه فناوری‌های نوین مالی، تقویت شفافیت در فعالیت‌های مرتبط با رمزپول و آگاهی‌بخشی به مردم در این حوزه، «چارچوب سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری بانک مرکزی در حوزه رمزپول‌ها» را در ١٩ بند به شرح زیر تدوین و به تصویب رسانده است.
نگهداری، خریدوفروش غالب رمزپول‌ها، متضمن پذیرش درجه بالایی از مخاطره و ریسک بازار است؛ چراکه قیمت این نوع از رمزدارایی در بازارهای جهانی معمولاً با نوسان شدید همراه بوده و سازوکار قطعی برای مدیریت ریسک‌های مترتبه وجود ندارد.
علاوه بر این، در حال حاضر نگهداری، خریدوفروش رمزپول در کشور، با ریسک‌های متنوعی از جمله ریسک‌های ناشی از تحریم، ریسک مسدود شدن یا نشان‌گذاری کیف رمزپول کاربران و درنتیجه، از دست رفتن یا از دسترس خارج شدن سرمایه آنان نیز روبرو است.
باتوجه‌به مخاطرات پیش‌گفته، بانک مرکزی به‌هیچ‌عنوان فعالیت در حوزه رمزپول را توصیه نمی‌کند و مسئولیتی در قبال ضرر و زیان احتمالی کاربران ندارد.
متن سند مربوط به رمز پول
بخش اول- تعاریف
بانک مرکزی در بخش اول این سند به تعریف واژه‌هایی همچون پول دیجیتال بانک مرکزی، رمزدارایی‌ها، رمزپول، توکن اوراق بهادار و … پرداخته است.
١- واژه‌ها و عبارات به‌کاررفته در سند حاضر به شرح ذیل است: ١-١- بانک مرکزی: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
١-٢- اشخاص تحت نظارت: اشخاص تحت نظارت «بانک مرکزی» موضوع بند«ر» ماده(١)، ماده(٥٩) و ماده(٦٤) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
١-٣- پول دیجیتال بانک مرکزی: پول رسمی کشور که با استناد به جزء(٤) بند «ب» از ماده(٤) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، به‌صورت دیجیتالی یا با استفاده از فناوری دفترکل توزیع شده، از سوی »بانک مرکزی« منتشر می‌گردد.
١-٤- رمزدارایی: هر نماد رقومی (دیجیتال) ارزش، حق مالی یا غیرمالی، که به شکل الکترونیکی بصورت متمرکز یا غیرمتمرکز قابل انتشار، عرضه، نگهداری و انتقال است. «رمزدارایی»ها بر اساس کاربرد، شامل سه نوع «رمزپول»، «توکن اوراق بهادار» و «توکن کاربردی» می‌باشند.
١-٥- رمزپول (توکن معاملاتی): نوعی پول رقومی (دیجیتال) رمزنگاری شده است که در بستر پایگاه داده اشتراکی به صورت متمرکز (با محوریت بانک مرکزی) یا غیرمتمرکز ایجاد و به صورت غیرمتمرکز مبادله می‌شود. در این سند، هرجا از واژه رمزپول استفاده می‌شود، منظور انواع رمزپول شامل کلیه توکن‌های معاملاتی، به‌استثنای »پول دیجیتال بانک مرکزی« است.
١-٦- توکن اوراق بهادار: نوعی «رمزدارایی» است که دارای پشتوانه‌ای به میزان مشخص از یک دارایی یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها (غیر از ارز، پول رایج کشور، طلا و فلزات گرانبها) می‌باشد.
١-٧- توکن کاربردی: نوعی «رمزدارایی» است که به منظور استفاده از یک کالا، خدمت یا امتیاز در دامنه کاربری و زیست‌بوم محدود و مشخص (با کاربری حلقه بسته) منتشر می‌شود.
١-٨- کارگزار رمزپول: هر شخص حقوقی است که با مجوز «بانک مرکزی»، مبادرت به ارائه خدمات کارگزاری حوزه رمزپول (از جمله خرید، فروش و واسطه‌گری مبادله) می‌نماید.
١-٩- نهاد امین: هر شخص حقوقی است که با مجوز «بانک مرکزی»، مبادرت به ارائه خدمات نگهداری و ذخیره امن رمزپول می‌نماید.
۱-١٠- کاربر: هر شخص حقیقی یا حقوقی است که به هر نحوی از خدمات ارائه شده توسط «کارگزار رمزپول» یا «نهاد امین» استفاده می‌نماید.
١-١١- انتشار: ایجاد «رمزدارایی» جدید توسط هر شخص حقیقی یا حقوقی در بستر پایگاه داده اشتراکی بصورت متمرکز یا غیرمتمرکز.
١-١٢- عرضه اولیه: به فرآیندی اشاره می‌کند که طی آن، شخص حقیقی یا حقوقی اقدام به صدور یا انتشار اولیه «رمزدارایی» جدید نموده و چندین واحد از آن را با اهدافی مانند تامین سرمایه، در اختیار «کاربران» قرارمی‌دهد.
١-١٣- محیط آزمون تنظیم‌گری: محیطی است متشکل از یک گروه متخصص و مجموعه‌ای از رویه‌های بررسی و سنجش ایده که پس از دریافت ایده نوآورانه، نسبت به ایجاد محیط کنترل شده برای شروع فعالیت در دوره‌های موقت و زمانبندی شده با شرایط مختص ایده، اقدام می‌نماید. این محیط در صورت تحقق شاخص‌های موفقیت تعیین‌شده و تشخیص امکان‌پذیری تنظیم و کنترل رفتار کسب‌‌وکار، شرایط صدور مجوز دائم و توسعه مقیاس عملکردی فعالیت کسب و کار تحت کنترل و نیز متقاضیان جدید این زمینه را توسط نهادهای قانونی مرتبط فراهم می‌نماید.
بخش دوم- آگاهی‌بخشی به مردم در حوزه رمزدارایی‌ها
بانک مرکزی در این بخش به توضیح درباره قوانین مربوط به رمزدارایی‌ها در کشور، از جمله استفاده از آن به‌عنوان ابزار پرداخت پرداخته است.
٢- استفاده از هرگونه «رمزدارایی» اعم از «توکن اوراق بهادار»، «توکن کاربردی» و «رمزپول»، به عنوان ابزار پرداخت در داخل کشور، برای تمامی اشخاص حقیقی، حقوقی و اتباع خارجی ممنوع است.
٣- نگهداری، خرید و فروش و به‌کارگیری انواع «توکن اوراق بهادار» و «توکن کاربردی» تابع مقرراتی است که حسب مورد توسط دستگاه‌های ذیربط، ازجمله سازمان بورس اوراق بهادار تصمیم‌گیری و اطلاع‌رسانی خواهد شد.
٤ – «کارگزار رمزپول» و «نهاد امین» موظف است از آگاهی کامل «کاربران» نسبت به مخاطرات و ریسک‌های هرگونه مبادله، نگهداری و به‌کارگیری انواع «رمزدارایی»ها اطمینان حاصل نموده و عدم حمایت و ضمانت «بانک مرکزی» و نظام بانکی را متذکر گردند.
بخش سوم- چارچوب کلی فعالیت در حوزه رمزپول
در بخش سوم سند چارچوب سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری بانک مرکزی در حوزه رمزپول‌ها، مباحث مربوط به فعالیت در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است.
٥- به استناد جزء(١٣) بند«ب» ماده(٤) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، هرگونه فعالیت به‌عنوان «کارگزار رمزپول» یا «نهاد امین»، بدون اخذ مجوز از «بانک مرکزی» ممنوع است. «بانک مرکزی» دستورالعمل شرایط و الزامات فعالیت به‌عنوان «کارگزاری رمزپول» و «نهاد امین» را تدوین و به‌تصویب هیئت عالی «بانک مرکزی» می‌رساند.
٦- به استناد ماده (٥٩) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، «کارگزار رمزپول» و «نهاد امین»، «اشخاص تحت نظارت» «بانک مرکزی» محسوب شده و موظف به رعایت مقررات و دستورالعمل‌های ابلاغی «بانک مرکزی» هستند. رعایت قوانین و مقررات مالیاتی و مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم توسط اشخاص مزبور الزامی است.
٧» –کارگزار رمزپول جهت نگهداری رمزپول‌های متعلق به «کاربران»، نیازمند اخذ مجوز «نهاد امین» از «بانک مرکزی» بوده و در غیر این صورت برای نگهداری رمزپول‌های متعلق به «کاربران»، الزاماً باید از خدمات «نهاد امین» دارای مجوز از «بانک مرکزی» استفاده نماید. دستورالعمل اجرایی این بند از سوی «بانک مرکزی» تدوین، ابلاغ و به ذی‌نفعان اطلاع‌رسانی خواهدشد.
٨– «کارگزار رمزپول» و «نهاد امین» موظف است گزارش‌های لازم را در قالب و زمان ابلاغی «بانک مرکزی»، در اختیار این بانک قرار دهد.
٩- رسیدگی به تخلفات «کارگزار رمزپول» و «نهاد امین»، صرفاً درخصوص موجودیت‌های برشمرده دارای مجوز از «انک مرکزی» مسموع بوده و موارد تخلفات شناسایی شده در چارچوب مواد ٢٢ تا ٢٥ قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران رسیدگی خواهدشد. «بانک مرکزی» مسئولیتی نسبت به جبران ضرر و زیان مالی «کاربران» ندارد.
١٠- به منظور مدیریت ریسک‌های مرتبط با فعالیت «انتشار» و «عرضه اولیه» انواع «رمزپول»، آغاز فعالیت مزبور در داخل کشور، تنها از طریق »محیط آزمون تنظیم‌گری« مورد تایید «بانک مرکزی» مجاز خواهد بود.
١١» –بانک مرکزی« حداقل مقررات و ضوابط اجرایی لازم در خصوص فعالیت در حوزه »رمزپول‌ها«، خدمات پرداخت و تسویه ریالی »کارگزار رمزپول«، و ضوابط مدیریت خطر (ریسک) مربوطه را تدوین و ابلاغ می‌نماید.
بخش چهارم- سایر موارد مرتبط با رمزدارایی‌ها
در بخش پایانی این سند، سایر جزئیات مربوط به قوانین مربوط به رمزارزها در کشور آمده است.
١٢» –انتشار« و »عرضه اولیه« انواع »رمزپول« با پشتوانه ریال در انحصار »بانک مرکزی« می‌باشد.
١٣» –انتشار« و »عرضه اولیه« انواع »رمزپول« با پشتوانه ارز، طلا و فلزات گرانبها منوط به تصویب هیئت‌عالی »بانک مرکزی« است. عملیات تحقیق و توسعه برای »انتشار» «رمزپول‌های موضوع این بند، صرفاً در »محیط آزمون تنظیم‌گری« مورد تأیید »بانک مرکزی« مجاز است.
١٤- در «انتشار» و «عرضه اولیه» انواع «توکن کاربردی»در داخل کشور، رعایت موارد زیر الزامی است: الف-عدم امکان مبادله نظیر به نظیر بین »کاربران«، ب-عدم توسعه بازارگاه مبادله، و ج-کاربرد توکن بصورت حلقه بسته، با رعایت عدم به‌کارگیری توکن مربوطه در خارج از زیست بوم تعریف شده.
١٥–«رمزپول (توکن معاملاتی)»استخراج شده در داخل کشور بر اساس مجوزهای صادره توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت، مشمول تعهدات صادراتی شده و به‌کارگیری آن جهت تامین ارز واردات از مبادی رسمی کشور و نیز سایر مبادلات مالی و تجاری، مجاز می‌باشد. ضوابط این بند توسط »بانک مرکزی« و با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو، سازمان امور مالیاتی و سایر دستگاه‌های ذیربط تنظیم، تصویب و ابلاغ خواهد شد.
١٦- نگهداری و خریدوفروش انواع »رمزپول« (به‌جز »پول دیجیتال بانک مرکزی) «یا ارائه خدمت به‌عنوان «کارگزار رمزپول» و «نهاد امین» توسط «اشخاص تحت نظارت»، موضوع بند «ر» ماده(١) قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، منوط به اخذ مجوز جداگانه از این بانک می‌باشد.
١٧– «بانک مرکزی» از ظرفیت مشاورهای تشکل‌های تخصصی غیردولتی خودتنظیم‌گر که در چارچوب قانون و مقررات با اخذ مجوز از مراجع ذیربط در زمینه آموزش، تحقیق و توسعه، سرمایه‌گذاری، صدور خدمات فنی و سایر زمینه‌های مرتبط با انواع «رمزدارایی»، تشکیل می‌شود، برای تنظیم مقررات مورد نیاز در حوزه «رمزپول» استفاده می‌نماید.
١٨ –«انتشار» «رمزپول» با مشارکت سایر کشورها به هر شکل و صورت، جهت به‌کارگیری آن به‌عنوان ابزار پرداخت داخلی یا بین‌المللی، منوط به اخذ مجوز از »بانک مرکزی« خواهد بود.
١٩- الزامات مربوط به نگهداری، تبادل، و استفاده از «رمزپول» با مشارکت سایر کشورها، از سوی «بانک مرکزی» تعیین می‌گردد.
برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید
