کارگاه قوانین و مقررات فینتک به عنوان یکی از کلاس های دوره مدرسه فینتک به همت بانک انصار برگزار گردید. در این کلاس که با حضور تعدادی از موسسین و فاندر های استارتاپ های حوزه پرداخت برگزار گردید علاوه بر ارائه مسائل قانونی به راهکار ها و چالش های این حوزه نیز توجه شد. گزارش حاضر اشاره به برخی عناوین کارگاه مذکور دارد.
تحلیل اجزا قانونی فینتک در حقوق ایران
از آنجه که فینتک در سراسر دنیا یک پدیده نوظهور در صنعت مالی محسوب میگردد بنابراین اینکه این حوزه دارای سرفصل اختصاصی در قوانین و مقررات کشور ها و یا حتی فصل آموزشی در دانشکده های حقوق داشته باشد تا حدودی دور از انتظار است اما به حسب اینکه فینتک با دو حوزه مالی و فناوری سروکار دارد که اجزا تشکیل دهنده این حوزه میباشند یعنی فاینانس و تکنولوژی که جمع این دو فینتک را شکل می دهد، بنابراین برای بررسی قوانین و مقررات این حوزه به زمینه های قانونی مرتبط به صنعت مالی و فناوری کشور باید مراجعه نمود ، در نهایت به بحث تخصصی فینتک و مقررات حول محور آن پرداخت.
آشنایی با نهاد ها و تشکیلات سیاست گذار در حوزه فینتک
در ابتدای بحث نهاد و تشکیلاتی که درحوزه قانونگذاری و تعیین خطی مشی فینتک بازیگران اصلی و کلیدی شناخته میشوند و کارکرد ها و نقش های آنها مورد بررسی قرار گرفت ازجمله ی این نهاد ها مجلس شورای اسلامی به عنوان رکن قانون گذار و سپس دولت و نهاد های زیرنظر آن مانند بانک مرکزی ، بیمه مرکزی ، سازمان بورس و یا حتی شرکت شاپرک بودند که به مخاطبان معرفی شدند.
قوانین و مقررات صنعت مالی کشور
فینتک با سه حوزه مهم درصنعت مالی کشور ارتباط زیادی دارد : بانکداری ، بازار سرمایه و بیمه . در همه این سه حوزه به اندازه کافی تورم قانونی وجود دارد اما آنچه که در این سه حوزه حائز اهمیت است قواعد و چارچوب های کلی مربوط به صنعت مالی است مانند الزامات مربوط به مبارزه با پولشویی یا تامین مالی تروریسم که در همه شاخه های صنعت مالی کشور باید رعایت گردد و بخش دیگر مربوط به قوانین اختصاصی هر حوزه است مانند اصول بانکداری بدون ربا که میتوان از چارچوب های و قواعد آن برای ارائه مد ل های کسب و کار های نوآورانه بهره برد مانند ارائه انواع مدل های تسهیلات مالی مبتنی بر اصول شرعی و بانکداری بدون ربا .
در خصوص بازار سرمایه هم همینطور ، در بازار سرمایه نیز چارچوب ها و قواعدی وجود دارد که رعایت آنها برای راه اندازی یک کسب و کار فینتکی ضروری است همچنین قوانین و مقررات حوزه بیمه .
بنابراین هر شخص حقیقی و یا حقوقی برای راه اندازی یک کسب و کار در حوزه فینتک لاجرم باید از قوانین و مقررات مربوط به مدل کسب و کار این سه حوزه اشنایی پیدا نماید که در این دوره به کلیات این چارچوب ها اشاره شد.
در این خصوص قوانین و مقررات ذیل مورد بررسی قرار گرفتند:
قانون پولی و بانکی کشور
قانون بانکداری بدون ریا
قانون بازار اوراق بهادار ایران
قانون بیمه مرکزی و مقررات آن
قوانین و مقررات حوزه فناوری
از آنجا که فینتک ها خدمات مالی را مبتنی بر فناوری ارائه مینمایند بنابراین آشنایی با آن بخش از قوانین و مقررات فناوری که مربوط به کسب و کار های نوآورانه و تجارت الکترونیک است ضروری به نظر میرسد ،از همین رو قوانین و نکات مهم مربوط به تجارت الکترونیکی و همچنین جرائم رایانه ایی مورد بررسی قرار گرفته شد و مهم ترین چالش های قانونی و قضائی این حوزه با استفاده از تجارب موسسین برخی از کسب و کار های فینتکی از جمه موسس کیف پول ( پرداخت بان) پولیتو که با سرمایه گذاری بانک انصار مورد حمایت قرار گرفته است بررسی شد. در این خصوص قوانین ذیل مورد بررسی قرار گرفتند:
قانون تجارت الکترونیکی
قانون جرائم رایانه ایی
ضوابط سازمان توسعه تجارت الکترونیک و نماد اعتماد الکترونیک
قوانین و مقررات حوزه فینتک
در انتها به سیاست های و چارچوب های بانک مرکزی در حوزه فینتک و سایر فناوری های نوین مالی مانند رمز ارز ها و تامین مالی انبوه پرداخته شد .
در این سیاست ها سه حوزه اصلی مورد نظر قرار گرفته بود : 1- فناوران مالی 2- رمز ارزها 3- تامین مالی انبوه
در بخش فناوران مالی پنج گروه مورد توجه است:
پرداخت ساز : آغازکنندگان و گردآورندگان دستور پرداخت
پرداخت یار :راهبران شبکه پذیرندگان جزء
پرداخت بان :ارایه دهندگان ابزارهای پرداخت و پذیرش ریزمبلغ
حساب یار :ارایه دهندگان خدمات مدیریت حساب مستقل از بانک
ضابطه یار :خدمات تطبیق عملکرد موسسات مالی با مقررات
در خصوص پرداخت یاران که در حال حاضر ویرایش سوم مستند آن تهیه و در حال اجراست ،ضوابط و شرایط، باید ها و نباید های آن مورد بررسی قرار گرفته و با دعوت مدیرعامل یکی از شرکت های پرداخت یار (جناب آقای فاطمیان مدیرعامل زیبال) چالش های اجرائی و عملیاتی این حوزه نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
همچنین در این کارگاه پیش نویس مستند پرداخت بان نیز مورد بررسی قرار گرفت در حال حاضر بانک مرکزی برای اظهارنظر فعالین اکوسیستم منتشر نموده است و با مشارکت مدیرعامل کیف پول پولیتو چالش ها و مخاطرات این حوزه مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در نهایت به بحث REGTECH که در مستند سیسات های بانک مرکزی به عنوان ضابطه یار شناخته میشود بررسی شد و حوزه های فعالیت آن ،فواید و محاسن آن مورد ارزیابی قرار گرفت.
در انتها دیگر مباحثی که مورد بررسی قرار گرفت به شرح ذیل میباشند:
تامین مالی انبوه و آیین نامه فرابورس
قانون پولشویی و آیین نامه اجرائی آن
قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم
سعی شد در این دوره چهارساعته با کلیات و چارچوب فعالیت فینتک در ایران مورد بررسی قرار گیرد و مباحث تخصصی تر نیازمند برگزار دوره های پشرفته میباشد.
