اگر در حوزه کسب و کار مشغول کار هستید یا با فضای کاری شرکت‌های تجاری آشنایی دارید، بدون شک عبارت «کد اقتصادی» را شنیده‌اید. طبق قانون، همه اشخاص حقیقی و حقوقی برای فعالیت در عرصة اقتصادی و تجاری از جمله تولید کالا و خدمات، صادرات و واردات و پرداخت مالیات، نیاز به دریافت کد اقتصادی دارند. اگر تمایل به آشنایی بیشتر با موضوع کد اقتصادی، شرایط و ضوابط دریافت آن و سایر نکات مرتبط با این موضوع را دارید، در این مقاله همراه ما باشید.
کارت و شماره اقتصادی در قانون:
مستند قانونی صدور کارت اقتصادی، «قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373/12/28» می‌باشد. طبق ماده 85 این قانون، وزارت اقتصاد و امور دارائی مرجع رسمی صدور کارت اقتصادی است. در این ماده آمده:
«به وزارت امور اقتصادی و دارائی اجازه داده می‌شود برای اشخاص حقیقی و حقوقی کارت اقتصادی (شامل شماره اقتصادی) صادر … نماید.»
در ادامه، این ماده بیان می‌کند: «… کلیه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی که حسب اعلام وزارت امور اقتصادی و دارائی موظف به اخذ شماره اقتصادی می‌شوند، مکلفند بر اساس دستورالعملی که توسط وزارت مزبور تهیه و ابلاغ می‌گردد، برای انجام کلیه معاملات خود صورت‌حساب صادر و شماره اقتصادی مربوط را در صورت‌حساب‌ها و فرم‌ها و اوراق مالی مربوط درج نمایند.»
همانطور که مشاهده می‌شود، طبق دستور این ماده قانونی، درج کد اقتصادی در همه اوراق مالی و صورت‌حساب‌های مربوط به اشخاص حقیقی یا حقوقی الزامی است. در واقع، یکی از دلایل لزوم درج کد اقتصادی، شناخت و اطمینان کافی به طرف مقابل در معاملات است؛ زیرا که امکان استعلام آن شرکت برای طرف مقابل فراهم می‌گردد. بدون داشتن کد اقتصادی، امکان انجام بسیاری از فعالیت‌ها مانند شرکت در مناقصه‌ها، عقد قراردادهای تجاری، افتتاح حساب بانکی و… عملاً ممکن نیست. همچنین کد اقتصادی به مثابه یک شناسنامه مالیاتی است که برای ارزیابی و نظارت فعالیت‌های اقتصادی کشور مورد توجه قرار می‌گیرد و لذا کد اقتصادی از جهت پرداخت مالیات بسیار اهمیت دارد.
ضمانت‌اجراهای عدم اخذ کد اقتصادی:
قانون جهت پایبندی بیشتر شرکتها به اخذ و درج کد اقتصادی در اسناد اساسی خود، ضمانت اجراهایی در این خصوص وضع می‌کند. طبق ماده 85 قانون مذکور، «عدم صدور صورت‌حساب و یا عدم درج شماره اقتصادی و همچنین عدم رعایت دستورالعمل‌های صادره از طرف وزارت امور اقتصادی و دارائی، علاوه بر بی‌اعتباری دفاتر مربوط، مشمول جرایمی به شرح زیر خواهد بود:
– برای بار اول، جریمه‌ای معادل دو برابر مبلغ مورد معامله.
– برای بار دوم، تعطیل محل کسب یا توقف فعالیت حسب مورد به مدت سه ماه.
– برای بار سوم، حبس تعزیری از سه ماه تا شش ماه برای شخص متخلف و در مورد اشخاص حقوقی برای مدیر یا مدیران مسئول ذی‌ربط».
با توجه به توضیحات فوق، می‌توان نتیجه گرفت که عواقب عدم دریافت کد اقتصادی برای صاحبان کسب و کار می‌تواند سنگین باشد. پس بهتر است قبل از هرگونه اقدام برای معامله و یا صدور صورت‌حساب، از اخذ و درج کد اقتصادی اطمینان کافی حاصل نمود.
چگونه کد اقتصادی بگیریم؟
همانطور که اشاره شد، مرجع رسمی دریافت کد اقتصادی، وزارت امور اقتصادی و دارائی و به طور دقیق‌تر سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشد. لذا با مراجعه به این نهاد می‌توانید نسبت به اخذ آن اقدام نمائید. اما با توجه به گسترش اینترنت و ارائه خدمات دولت الکترونیک، امروزه از طریق اینترنت امکان ثبت نام و درخواست برای دریافت کد اقتصادی فراهم است. به یاد داشته باشید که پس از ثبت شرکت، فرصتی دو ماهه جهت اخذ کد اقتصادی وجود دارد. با توجه به این نکات، در ادامه، به مراحل اخذ کد اقتصادی از طریق وبسایت سازمان امور مالیاتی کشور اشاره می‌نمائیم:
- ابتدا به سایت رسمی سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه می‌کنیم.
- سپس از طریق منو، گزینه «پیش ثبت نام و ثبت نام الکترونیک» را انتخاب کرده و وارد صفحه جدید می‌شویم.
- همانطور که در صفحه مشاهده می‌شود، ابتدا می‌بایست اقدام به پیش ثبت نام در سیستم نظام مالیاتی نماییم. در این مرحله، اطلاعات اولیه وارد سیستم می‌شود و در مدت زمان کوتاهی نام کاربری و رمز عبور از طریق پیامک برای شخص متقاضی ارسال می‌گردد.
- در مرحله بعد، کاربر به وسیله این نام کاربری، ثبت نام را انجام می‌دهد و اطلاعات تکمیلی‌تر نیز از متقاضی درخواست می‌شود. توجه داشته باشید که اطلاعات وارده توسط نهادها و سازمان‌های مختلف ارزیابی و راستی‌آزمایی می‌گردد. در صورت وجوئ مغایرت در اطلاعات، متقاضی می‌بایست با ورود مجدد آنها و اصلاح موارد، نسبت به رفع ایرادات اقدام نماید.
- در صورتی که اطلاعات مورد تایید قرار بگیرد، با استفاده از نام کاربری و رمز عبور ارسالی، متقاضی ادامه مراحل تکمیل اطلاعات را طی می‌نماید و در آخر با تایید نهایی اطلاعات توسط کاربر، امکان استفاده از خدمات الکترونیکی فراهم خواهد شد.
نکات ضروری جهت اخذ کد اقتصادی:
- اگر فعالیت دارای مجوز، در بیش از یک محل صورت می‌گیرد، طبق مقررات فقط یک مکان برای ثبت نام انتخاب خواهد شد که به عنوان محل اصلی فعالیت در نظر می‌آید.
- اگر در یک محل، بیش از یک فعالیت شغلی انجام می‌شود، یک ثبت نام برای آنها صورت می‌گیرد.
- اگر شخصی فعالیت‌های اقتصادی متعدد در محل‌های متعدد داشته باشد، باید برای هر محل یک شماره اقتصادی دریافت نماید.
- اگر فعالیت اقتصادی به صورت مشارکت مدنی (بدون ایجاد شخصیت حقوقی) باشد، اخذ کد اقتصادی همچنان الزامی است. البته در حین ثبت نام باید مشخصات و سهم همه شرکا تعیین و درج گردد.
- هرگونه تغییر در محل شرکت، انحلال، تعطیلی، تغییر نام، تغییر شغل، تغییر شرکا و… باید ظرف مدت حداکثر دو ماه از تاریخ وقوع به سازمان اعلام شود.
- تا هنگامی که کد اقتصادی جدید صادر نشده است، صاحبان مشاغل باید حسب مورد از شناسه ملی، شناسه مشارکت مدنی یا شماره اختصاصی اشخاص خارجی استفاده کنند.
مدارک لازم برای ثبت نام کد اقتصادی:
همانطور که اشاره شد، اشخاص مختلف برای انجام فعالیت‌های اقتصادی، نیاز به دریافت کد اقتصادی دارند. مدارک لازمه برای ثبت نام و اخذ کد اقتصادی بسته به نوع شخصیت حقیقی یا حقوقی اشخاص کمی متفاوت است.
مدارک مورد نیاز برای اشخاص حقیقی:
- تکمیل فرم کتبی جهت درخواست اخذ کد اقتصادی
- کپی برابر اصل از مدارک هویتی (تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی)
- سه قطعه عکس 2 در 3
- پروانه کسب یا جواز فعالیت از نهاد مربوطه
- سند مالکیت محل کسب یا اجاره نامه محل فعالیت
- رسید هزینه واریزی به اداره مالیات
اسناد مورد نیاز برای اشخاص حقوقی:
- تکمیل فرم‌ها و دفترچه‌های مربوط به اداره دارایی
- اسناد هویتی اعضای هیئت مدیره
- آگهی‌های قانونی شرکت از جمله آگهی تاسیس، آخرین تغییرات، اظهارنامه و اساسنامه شرکت
- سند مالکیت محل فعالیت شرکت یا اجاره نامه آن
- فیش واریزی مربوط به پرداخت هزینه اداره مالیات
سایر نکات مهم در خصوص کارت و کد اقتصادی:
نمونه تصویر صورت حساب خرید و فروش برای مودیان
وفق دستورالعمل منتشر شده از سوی سازمان امور مالیاتی کشور، ارائه اسناد و صورت‌حساب‌های معاملاتی اشخاص، باید به صورت فصلی به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه گردد. طبق مقررات، مودیان تا یک ماه پس از انتهای هر فصل مهلت دارند تا اسناد و مدارک معاملات خود را بارگذاری نمایند.
طبق قانون، یکی از وظایف مهم فروشندگان در معامله با اشخاص این است که کارت اقتصادی آنها را مشاهده و رؤیت نمایند. در صورتی که شخص طرف معامله کارت اقتصادی نداشته باشد یا از ارائه کارت اقتصادی خودداری کند، فروشنده می‌بایست ظرف مدت یک ماه از زمان وقوع معامله، مراتب را به سازمان امور مالیاتی اطلاع دهد؛ وگرنه همراه با شخص معامله کننده، متضامناً مسئول خواهد بود.
کلیه اشخاصی که ملزم به داشتن کارت اقتصادی هستند، می‌بایست اسناد و مدارک معاملات خود در سال عملکرد را حفظ نمایند و در صورت نیاز به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند.
استفاده از شماره اقتصادی اشخاص دیگر تخلف می‌باشد و علاوه بر مسئولیت تضامنی هر دو شخص، طبق ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم (اصلاح سال 1394) جریمه‌ای معادل دو درصد مبلغ معامله صورت گرفته لحاظ خواهد شد.
موارد ابطال کارت اقتصادی:
عوامل مختلفی وجود دارند و روی دادن آنها باعث ابطال کارت اقتصادی می‌گردد. در این خصوص می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فوت شخص حقیقی دارنده کارت اقتصادی
- انحلال شخص حقوقی مشغول به فعالیت اقتصادی
- خاتمه کار شخص حقیقی در زمینه فعالیت‌های مربوطه
- حکم قضایی مبنی بر ابطال کارت اقتصادی
در صورت ابطال کارت، دارنده می‌بایست در اسرع وقت، کارت مذکور را به ادرات امور مالیاتی تحویل دهد. هرگونه سوءاستفاده از کارت اقتصادی پس از ابطال آن، دربردارندة عواقب قانونی برای دارنده می‌باشد. همچنین امکان صدور کارت المثنی در این حیطه با محدودیت‌هایی روبه‌روست و هرگونه سوءاستفاده از کارت نخست، بر عهده دارنده خواهد بود، مگر اینکه در مراجع صالح، خلاف آن را اثبات نماید.
با ما در ارتباط باشید
گروه حقوقی فینولا با داشتن سالها سابقه در حیطه حقوق کسب و کار و همکاری با صدها شرکت موفق تجاری، آماده خدمت‌رسانی به شما می‌باشد.
برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان ما تماس بگیرید
