سهام ممتاز و عادی در شرکت های تجاری
اگر شما هم پای امضای قرارداد های سرمایه گذاری رفته باشید، حتما با سهام ممتاز و امتیازات تعجب برانگیز آن مواجه شده اید .
و شاید این سوال برایتان پیش آمده باشد که این امتیازات تا چه میزان معتبر و مشروع است ؟چه تفاوتی بین سهم ممتاز و عادی وجود دارد ؟
حقوق متکی بر چارچوب قوانین و اصولی است و تمام مسائل را میبایست مبتنی بر این اصول و قوانین تنظیم نمود. در غیر این صورت دارای معتبر نخواهد بود.
مساله ایی که همواره در قرارداد های سرمایه گذاری محل اختلاف است، در نظر گرفتن امتیازات خاصی برای برخی از سهم شرکت است که تحت عنوان سهام ممتاز شناخته میشوند.
علیرغم اینکه سهام ممتاز در قانون تجارت بارها تکرار شده، اما تعریف دقیقی از آن به عمل نیامده است.
سهام ممتاز چیست ؟
سهام ممتاز، نسبت به سهام عادی از امتیازاتی ویژه برخوردار است. در واقع سهم ممتاز نوعی گواهی مالکیت است که به صاحب آن سهم ،حق و حقوقی مشخص و ثابت را از دارایی‌های شرکت تخصیص می‌دهد.
صاحبان این نوع سهم با توجه به شرایط شرکت و قرارداد بین آن‌ها که برای شرکت‌های مختلف، متفاوت است، از مزایا و امتیازاتی بهره‌مند میشوند.
این مزایا شامل حق رای ، حق تقدم برای خرید سهم جدید، معامله سهم با مبلغی کمتر از ارزش اسمی، تخصیص درصدی مشخص از دارایی و سود و غیره میشود.
خرید و فروش این نوع از سهم به قوانین هر شرکت خاص وابسته است و شرایط مختلفی برای آن وجود دارد.
ویژگی های سهام ممتاز چیست؟
در این نوع از سهام، امتیاز‌هایی که به سهامدارن اعطا میشود، در اساسنامه ذکر میشود و به تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده سهامداران می‌رسد.
این امتیازات در شرکت‌های مختلف، یکسان نیست. اما به طور کلی میتوان به چند مورد مهم زیر اشاره داشت:
- صاحبان سهام ممتاز، مالک بخش مشخصی از سهام یک شرکت هستند که از پیش و در قرارداد تنظیمی فیمابین تعیین شده است.
- به دلیل وجود حق مالکیت برای این سهامداران ، الزامی برای در رهن قراردادن دارایی‌های شرکت برای این اوراق از سمت شرکت وجود ندارد.
- سهام ممتاز فاقد سررسید است.
- امکان اعمال تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی آن وجود دارد.
- به صاحبان این سهم سود بیشتری پرداخت میشود.
- زیان شرکت‌ها به سهامداران ممتاز مربوط نخواهد شد.
- در زمان پرداخت سود، دارندگان این نوع سهم در اولویت دارند.
- در زمان ورشکستگی، پس از فروش کل دارایی‌های شرکت، قبل از سایرین حقوق سهامداران ممتاز پرداخت میشود.
- اصولا سهامداران ممتاز بر اساس شرایطی که شرکت منتشر کننده تعیین می‌کند، از شرکت سهم و منفعت می‌برند.
تفاوت های سهام عادی و ممتاز
مهم‌ترین تفاوت‌های سهام عادی و ممتاز به شرح زیر هستند:
- اولویت دریافت سود در زمان پرداخت، با سهامداران ممتاز است.
- اولویت در زمان انحلال و تسویه‌حساب شرکت،با سهامداران ممتاز است.
- سود سهام ممتاز متفاوت و بیشتر از سهام عادی است.
- سود سهام ممتاز تضمین شده است، به این معنی که اگر در سال اول سودی پرداخت نشد، در سال دوم باید ابتدا سود سال اول و دوم سهامداران ممتاز پرداخت شود.
سهامداران عادی شرایط و سود از پیش تعیین شده‌ای ندارند. امکان شرکت در مجامع برای دارندگان سهام عادی وجود دارد و در صورت سوددهی، به آن‌ها سود پرداخت میشود. اما در زمان انحلال و تسویه وجوه این سهامداران در آخرین لایه قرار دارند و سهامداران ممتاز نسبت به آن‌ها اولویت دارند.
خریدو انتقال سهم ممتاز
از آنجا که سهام ممتاز، سهام با نام هستند و شرایط خاصی برای عرضه آن به افراد در نظر گرفته می شود، نقل و انتقال این سهام تابع مقرراتی است که در اساسنامه در این خصوص بیان میشود.
در واقع، این سهام، تنها قابل انتقال به کسانی است که تمام شرایط مالی، اعتباری، و… مدنظر شرکت را داشته باشند و باقی سهامداران هم باید نسبت به نقل و انتقال این سهم، موافقت خود را اعلام کنند.
چون سهام ممتاز به دلیل توانایی ها و اعتبار اشخاص به آن ها تعلق می گیرد و تنها افراد منتخب شرکت می توانند این سهام را خریداری کنند و از آنجا که سهام ممتاز به نوعی قائم به شخص هستند، با انتقال سهم یا فوت سهامدار ممکن است ممتاز بودن سهم از بین برود و سهام عادی تلقی شود.
در مجموع باید گفت، سهام ممتاز قابل انتقال هستند، اما نحوه و شرایط نقل و انتقال آن باید در اساسنامه شرکت ذکر شود . انتقال نیز باید به شخصی صورت بگیرد که شرایط و توانایی های مالی، اعتباری و… گیرنده، ویژگی ممتاز بودن سهم را حفظ کند.
در واقع، این نوع سهم در ازای دریافت عوض متناسب با این نوع سهم، به فرد دیگر منتقل می شود و شرایط انتقال سهام ممتاز با سهام عادی متفاوت است.
سهم ممتاز در عمل
طبق قانون تجارت امتیازات سهام ممتاز میبایست مبتنی بر قانون باشد درغیر اینصورت معتبر نیست .
در شرکت های سهامی همواره دموکراسی برقراراست و اکثریت بر اقلیت برتری دارند و اگر اقلیت بر اکثریت برتری داشته باشند با ماهیت شرکت های سهامی در تعارض است. بنابراین چنین امتیازاتی بدلیل مخالف بودن با ذات شرکت های سهامی باطل و بلا اثر بنظر می رسد .
پیشنهاد میشود سرمایه گذارانی که با آورده نقدی خود سهم کمی در شرکت تملک میکنند اما تمایل به کنترل کامل بر شرکت را دارند سراغ شرکت سهامی نروند.
در سایر شرکت های تجاری میتوان تصمیمات را منوط به توافق کلیه شرکا نمود، اما اتخاذ تصمیم در شرکت های سهامی همواره در اختیار اکثریت است و اقلیت میبایست تابع اکثریت باشند .
برای ثبت شرکت و اطلاع از مراحل و انواع شرکت های تجاری میتوانید این مقاله را مطالعه کنید .
سخن نهایی
در تنظیم قرارداد ها و اختصاص سهم به افراد باید دقت کنید که چه ویژگی ها و امتیازاتی به دارندگان سهام ممتاز تعلق میگیرد ، چرا که این امر میتواند در مراحل بعدی اثراتی را با خود به همراه داشته باشد .
پیشنهاد میشود قبل از تنظیم قرارداد یا توافقنامه در این خصوص با مشاوران متخصص فینولا در ارتباط باشید .
