اگر با استارتاپ ها سر و کار داشته باشید، احتمالا تایید می کنید که یکی از بزرگترین مشکلات هر استارتاپی، کمبود بودجه و منابع مالی است.
این مشکلات استارتاپ ها را با موانع و سختی های بسیاری در مسیر رشد خود رو به رو میکند و به واقع می تواند عاملی برای بازماندن استارتاپ از رسیدن به موفقیت باشد. در کنار همه این موانع و سختی ها، استارتاپ ها موظف اند بخش زیادی از درآمد خود را نیز صرف پرداخت مالیات به دولت کنند.
البته شرایط ویژه ای توسط دولت برای استارتاپ ها در نظر گرفته شده ، تا بتوان تا حد مطلوبی از این فشار مالی کاست و دشواری مسیر رشد استارتاپ های داخلی را تسهیل کرد.
در این مقاله به بررسی کلیه معافیت های مالیاتی ممکن برای استارتاپ ها پرداخته شده . البته باید اعتراف کرد که بسیاری از این معافیت ها صرفا در کتب قانونی نوشته شده اند و در عمل وجود ندارند. با این حال تلاش شد که مجموعه ای جامع از معافیت های مالیاتی ممکن به شما ارائه شود.
1-معافیت طرح نوآفرین
آیین‌نامه حمایت از شرکت‌های نوپا (طرح نوآفرین) باهدف حمایت از کسب‌وکارهای نوپا در سال 1398 و از طرف وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اجرایی شد.
یکی از مزایای این طرح برای استارتاپ ها، معافیت مالیاتی است. اما همه‌ی استارتاپ ها مشمول این معافیت مالیاتی نمی‌شوند. تنها استارتاپ هایی می توانند درخواست این معافیت را بکنند که از زمان ثبت آن ها بیش از سه سال نگذشته باشد.
در واقع این معافیت برای حمایت از استارتاپ های نوپایی مقررشده که مالیات می‌تواند فشار مالی ویژه‌ای را بر کسب‌وکار آنها وارد کند. اینگونه استارتاپ ها را میتوان به کودکانی تشبیه کرد که نمی‌توان انجام تکالیف برابر با بزرگ‌سالان را از آنها انتظار داشت. اما شرط سنی، تنها شرط موردنیاز برای کسب معافیت مالیاتی نخواهد بود.
برای برخورداری از این معافیت چندین شرط دیگر هم وجود دارد.
شروط کسب معافیت مالیاتی در طرح نوآفرین:
عمر استارتاپ کمتر از 3 سال باشد:
درواقع هدف این طرح حمایت از استارتاپ هایی است که در مراحل ابتدایی فعالیت خود به سر می‌برند؛ بنابراین استارتاپ هایی مثل دیجی کالا و اسنپ که بلوغ‌یافته‌اند از این معافیت مالیاتی بهره‌مند نخواهند شد
حداکثر سرمایه ثبتی شرکت دو میلیارد و پانصد میلیون ریال باشد:
اگر شرکتی استارتاپی توانست بیش از این مقدار سرمایه جذب کند، دیگر نیازی نیست که مشمول معافیت مالیاتی قرار بگیرد.
درآمد شرکت در سال کمتر از پنج میلیارد ریال باشد:
که البته با افزایش نرخ تورم در سال‌های بعد این رقم هم افزایش پیدا خواهد کرد. دلیل این شرط آن بوده که استارتاپ هایی معاف شوند که واقعاً از لحاظ درآمدی ضعیف هستند وگرنه مانند شرکت های بزرگ با آنها برخورد خواهد شد.
مؤسسین و صاحبان سهام شرکت نسبت به توزیع سود اقدام نکنند و با رعایت قانون تجارت به‌حساب افزایش سرمایه شرکت منظور نمایند و دریافتی ماهانه آنها از سه برابر حداقل حقوق و دستمزد سالیانه کارگران مشمول قانون کار بیشتر نباشد:
پیش فرض قانونگذار این است که صاحبان استارتاپ ها سود را تقسیم نمی‌کنند و هر چه سود به دست می‌آید دوباره روی خود استارتاپ سرمایه‌گذاری می‌شود بنابراین اگر که سود را تقسیم کنند و یا دستمزدهای آنچنانی برای خود بدهند احتمال اینکه صرفا به خاطر طول عمر کم استارتاپشان بخواهند از معافیت‌های این قانون استفاده کنند زیاد است.
شرکت استارتاپی تولید کننده کالا یا خدمات باشند.
مشخصات شرکت در سامانه متمرکز درخواست خدمات سازمان فناوری اطلاعات ایران ثبت‌شده باشد.(شرط شکلی)
2-معافیت از مالیات ارزش افزوده
مالیات ارزش افزوده بر خلاف مالیات مستقیم که به اشخاص تعلق می گرفت به کالا و خدمات تعلق می‌گیرد. سازمان امور مالیاتی، قانون مالیات بر ارزش‌افزوده را، به صورت گام به گام اعمال کرد و واحدهای صنفی را نه یک دفعه بلکه به صورت تدریجی و در طی هفت مرحله، به پرداختن این مالیات اجبار کرد. نرخ این مالیات برای کالا ها و خدمات عمومی فعلا 9 درصد است اما ممکن است افزایش نیز پیدا کند.
برای اینکه بفهمید آیا مشمول این قانون هستید یا نه به سامانه اطلاع‌رسانی مالیات بر ارزش‌افزوده به آدرس www.vat.ir مراجعه کنید. در قسمت فراخوان‌ها میتوانید به تمامی فراخوان های صادرشده دسترسی پیدا کنید.
استارتاپ های که در برخی از حوزه ها کار کنند از مالیات بر ارزش‌افزوده معاف هستند. مثلا استارتاپی که در حوزه خدمات آموزشی فعالیت دارد از مالیات معاف خواهد بود.
توجه کنید که استارتاپ ها تنها در صورتی معاف می‌شوند که در موارد زیر فعالیتی مستقیم و بدون واسطه داشته باشند.
در نتیجه مثلا اسنپ و تپسی را نمی‌توان با استناد به بند 12 این ماده معاف از مالیات دانست . چراکه این دو تنها به واسطه‌گری در خدمات حمل‌ونقل عمومی مسافری می پردازند و مالک ماشین‌ها و راننده‌هایی که به این خدمات به صورت مستقیم می‌پردازند نیستند.
ماده 12 : عرضه کالاها و ارائه خدمات زیر و همچنین واردات آنها حسب مورد از پرداخت مالیات معاف می‌باشد:
1ـ محصولات کشاورزی فرآوری نشده؛
2ـ دام و طیور زنده، آبزیان، زنبورعسل و نوغان؛
3ـ انواع کود، سم، بذر و نهال؛
4ـ آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی و شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان؛
5ـ کتاب ، مطبوعات ، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ ، تحریر و مطبوعات؛
6ـ کـالاهای اهـدایی به صـورت بلاعـوض به وزارتـخانه‌ها، مؤسـسات دولتـی و نهادهای عمومی غیردولتی با تأییـد هیـأت وزیران و حـوزه‌های علمیه با تأیـید حوزه گیرنده هدایا؛
7ـ کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات، وارد کشور می‌شود. مازاد بر آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود؛
8ـ اموال غیر منقول؛
9ـ انواع دارو، لوازم مصرفی درمانی، خدمات درمانی (انسانی، حیوانی و گیاهی) و خدمات توانبخشی و حمایتی؛
10ـ خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق، موضوع قانون مالیات های مستقیم؛
11- خدمات بانکی و اعتباری بانکها، موسسات و تعاونی‌های اعتباری و صندوقهای قرض‌الحسنه مجاز و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورسها و بازارهای خارج از بورس [ 1] .
12ـ خدمات حمل و نقل عمومی مسافری درون و برون‌شهری، جاده‌ای، ریلی، هوایی و دریایی؛
13ـ فرش دستباف؛
14ـ انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آئین‌نامه‌ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانههای علوم تحقیقات و فناوری، امور اقتصادی و دارایی، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران می‌رسد؛
15ـ خوراک دام و طیور؛
16ـ رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاهها براساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران می‌رسد؛
17ـ اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی) و امنیتی براساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیأت وزیران می‌رسد. فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیأت وزیران قابل اجراء خواهد بود.
علاوه بر ماده 12 که مالیات را معاف میکند ماده 13 این قانون هم هرگونه دریافت مالیات بر ارزش‌افزوده را از صادرات کالاو خدمات منع کرده است پس استارتاپ ها بابت صادراتشان نباید مالیات بر ارزش‌افزوده بپردازند
ماده 13 :صادرات کالا وخدمت به خارج از کشور از طریق مبادی خروجی رسمی، مشمول مالیات موضوع این قانون نمی‌باشد و مالیات‌های پرداخت‌شده بابت آنها با ارائه برگه خروجی صادره توسط گمرک (در مورد کالا) و اسناد ومدارک مثبته، مسترد می گردد.
3-معافیت قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات
استارتاپ هایی که واجد وصف دانش بنیان احراز شوند می توانند مورد حمایت قانون حمایت از شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات قرار گیرند. در نتیجه از دو نوع معافیت مالیاتی بر شخص حقوقی و مالیات بر حقوق کارمندانشان برخوردار خواهند شد.
ماده 3 : حمایت‌ها و تسهیلات قابل اعطاء به شرکتها و مؤسسات دانش بنیان موضوع این قانون عبارتند از:
بند الف – معافیت از پرداخت مالیات، عوارض،حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت پانزده سال
ماده 9: به منظور ایجاد و توسعه شرکتها و مؤسسات دانش بنیان و تقویت همکاری‌های بین‌المللی اجازه داده می شود واحدهای پژوهشی و فناوری و مهندسی مستقر در پارکهای علم و فناوری در جهت انجام مأموریت‌های محوله از مزایای قانونی مناطق آزاد در خصوص روابط کار، معافیت‌های مالیاتی و عوارض سرمایه‌گذاری خارجی و مبادلات مالی بین‌المللی برخوردار گردند.
در این خصوص میتوانید آیین نامه ارزیایی شرکت های دانش بنیان را مطالعه کنید .
4-معافیت ماده 139 قانون مالیات‌های مستقیم(معافیت واحدهای فرهنگی دیجیتال)
احتمال اینکه استارتاپی بتواند مشمول معافیت مالیاتی این ماده قرار بگیرد بسیار کم است.
چراکه این ماده به معافیت مالیاتی در حوزه فرهنگی و مذهبی و خیریه و اقدامات عام‌المنفعه می‌پردازد. اما درهرحال این ماده هم ممکن است مورد استفاده استارتاپی قرار گیرد.
برای مثال ماده 12 آیین‌نامه اجرایی موضوع تبصره (3) ماده (139) اصلاحی قانون مالیات‌های مستقیم مصوب 1380 بیان می‌دارد: فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری اشخاص حقیقی یا حقوقی به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام می‌شود. فعالیت‌های یادشده براساس دستورالعملی توسط سازمان امور مالیاتی کشور با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین و اعلام خواهد شد.
ماده 12 آیین‌نامه‌ای که در بالا ذکر شد، خود دستورالعمل ویژه ای دارد که در آن به صورت جزئی‌تر به شرح فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری پرداخته شده و فهرستی از مصادیق فعالیت‌های مشمول این ماده را ارائه می‌دهد (مثلا تولید و تکثیر فیلم جزء این موارد است و معاف از مالیات!) .
بر مبنای این دستورالعمل که به آن تفاهم‌نامه معافیت مالیاتی فعالیت فرهنگی دیجیتال می گویند، اگر استارتاپی، فعالیت نشر دیجیتال داشته باشد، با گرفتن پروانه نشر دیجیتال از مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال از تاریخ شروع پروانه فعالیت، تمامی فعالیت‌های نشر دیجیتال اش مشمول معافیت مالیاتی خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص نحوه درخواست پروانه نشر دیجیتال می توانید به سایت سرآمد به آدرس www.saramad.ir مراجعه کنید.
5-معافیت مالیاتی صادرات
قانونگذار برای صادرکنندگان کالا و خدمات نیز معافیت‌های مالیاتی را تعیین کرده است . این معافیت‌ها در دو ماده جداگانه زیر قابل مطالبه خواهند بود.
- ماده 141 قانون مالیات‌های مستقیم
“100 درصد درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولات بخش کشاورزی و 20 درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد. فهرست مواد خام و کالاهای نفتی به پیشنهاد مشترک وزارتخانههای امور اقتصادی و دارایی، صنعت، معدن و تجارت و نفت و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی به تصویب هیأت وزیران می‌رسد.
تبصره 1- درآمد حاصل از صادرات کالاهای مختلف که به صورت عبوری (ترانزیت) به ایران وارد می‌شوند و بدون تغییر در ماهیت یا با انجام کاری بر روی آن صادر می‌شوند مشمول مالیات با نرخ صفر می‌گردد.”
- بند الف ماده 23 قانون احکام دائمی کشور
“هرگونه وضع مالیات یا عوارض برای صادرات کالاهای مجاز و غیر یارانه‌ای و جلوگیری از صادرات هر گونه کالا به منظور تنظیم بازار داخلی ممنوع است و صدور کلیه کالاها و خدمات به‌جز موارد زیر مجاز می‌باشد:
- اشیای عتیقه و میراث فرهنگی به تشخیص سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری
- آن دسته از اقلام خاص دامی، نباتی، خاک زراعی و مرتعی و گونه هایی که جنبه حفظ ذخایر ژنتیکی و یا حفاظت تنوع زیستی داشته باشند، به تشخیص وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط‌زیست
تبصره – فهرست کالاهای غیر مجاز و یارانه‌ای برای صادرات با پیشنهاد دستگاه ذی‌ربط و تصویب شورای اقتصاد تعیین و سه ماه پس از ابلاغ اجراء می‌شود.”
همان طور که ملاحظه گردید، اگر نتوانستید به وسیله ماده 141 معافیت مالیات را برای صادرات خود بگیرید(به خاطر قسمت بیست درصد معافیت که کامل نیست)؛ این معافیت را میتوانید بوسیله ماده 23 قانون احکام دائمی برای خود تامین کنید.
در صورتی که در خصوص معافیت های مالیاتی استارتاپ ها سوالی دارید ، میتوانید از مشاوران حقوقی فینولا راهنمایی بگیرید.
