سهام تشویقی یا Option pool
این واژه به سهام تشویقی کارمندان معنا شده است؛ به عبارت کاملتر، غالب استارتاپ ها و شرکتهای تجاری بخشی از سهام عادی سرمایه ی خود را به سهام تشویقی اختصاص میدهند که این اقدام با هدف ایجاد انگیزه برای کار و فعالیت بیشتر و بهتر در میان کارکنان و فعالان شرکت ها صورت می گیرد. این سهام که می تواند منتشر شده باشد یا در مراحل بعدی انتشار سهام و سرمایه پذیری منتشر شود، بطور تقریبی 15 تا 25 درصد از مجموع سهام شرکت را دربرمی گیرد و این حق را به کارکنان شرکت می دهد تا مالک درصدی از سهام شرکت باشند. نحوه ی تقسیم این سهام غالبا براساس مدت زمان همکاری افراد، مسئولیت ها و منصب شغلی آنها و همچنین کارآمدی کارکنان شکل می گیرد. این مجموعه ی سهام تشویقی در دورهای آتی سرمایه گذاری شرکت می تواند افزایش یا کاهش داشته باشد و غالبا افزایش اندازه ی این سهام باعث رقیق شدن سهام موسسان شرکت یا استارتاپ می گردد. در هر دور مذاکرات سرمایه گذاری در شرکت، این سهام تشویقی از جمله ی موارد و بندهای مهمی است که می بایست مورد توجه قرار گیرد. بسته به خواسته ی سرمایه گذار، ارزش گذاری این سهام تشویقی ممکن است براساس post-money valuation یا pre-money valuation صورت پذیرد که در محاسبه ی ارزش سهام شرکت بسیار اثرگذار خواهد بود. در نتیجه مدیران و موسسان شرکتها برای تعیین میزان تخصیص برای این سهام، باید به نقطه ی تعادلی میان حفظ ارزش سهام شرکت و ایجاد انگیزه در کارکنان دست یابند و بدین طریق به پیشبرد اهداف شرکت خود یاری بنمایند.
مساله مهمی که باید در خصوص سهام تشویقی درنظر گرفت این است که معمولا صاحبان شرکت تمایلی ندارند دارندگان این سهام را درتصمیمات شرکت دخالت دهند اما از طرفی طبق قانون تجارت هیچ کس حق ندارد دارندگان سهام و حق رای را از شرکت در مجامع و تصمیم گیری ها منع نماید . اما شرکت ها میتوانند حداقل میزان سهام برای رای گیری در مجامع را تعیین نموده و ازین طریق در خصوص دخالت دارندگان این نوع سهام محدودیت ایجاد نماید.
مساله دیگر اینکه برخلاف تصور نمیتوان بخشی از سهام شرکت را در تملک شرکت قرار داد ه و در صورت نیاز این سهام را به کارکنان و پرسنل اعطا نمود ، در شرکت های سهامی میبایست کلیه سهام دراختیار شرکا و سهامداران باشد بنا براین حتما در قرارداد ها نسبت به اعطا این نوع سهام و نحوه اعطا آن تدابیری صحیحی اتخاذ نمایید.
